ΣΤΗ ΔΙΑΠΑΣΩΝ

  • Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2010
  • Βραβείο 2010 του περιοδικού «Διαβάζω» στην κατηγορία «Λογοτεχνικό βιβλίο για μεγάλα παιδιά»
  • Εύφημη μνεία Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς 2008 (με τον τίτλο «33 Τραγούδια»)

Το Στη διαπασών  είναι ένα νεανικό μυθιστόρημα, μελωδικό όσο και η μουσική, σκληρό όσο και η εφηβεία. Μιλά γι’ αυτούς που αισθάνονται νικητές, ενώ οι άλλοι τούς θεωρούν χαμένους, ή γι’ αυτούς που βλέπουν τον εαυτό τους σαν looser, αλλά θέλουν να γίνουν νικητές. Αφορά τελικά και όλους εκείνους που κάποια στιγμή καταλαβαίνουν ότι το ίδιο πράγμα που τους «αρρωσταίνει» είναι συγχρόνως η ίδια τους η γιατρειά. Κυρίως, όμως, είναι ένα βιβλίο για τους νέους που δεν αρκούνται μόνο στο να φαντάζονται τη ζωή τους μέσα από τα τραγούδια που ακούν, αλλά πατάνε το stop, βγάζουν τα ακουστικά και αποφασίζουν να τη ζήσουν.

Description

Κριτικες

Εισήγηση για το βιβλίο κατά την Απονομή των Κρατικών Βραβείων 2010

Το εφηβικό κοινωνικό μυθιστόρημα “Στη Διαπασών” του Βασίλη Παπαθεοδώρου θίγει με ρεαλιστικό τρόπο το ζήτημα της βίας, που κυριαρχεί στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ειδικότερα η βία των νέων, που στο μυθιστόρημα αυτό ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του δεκαεφτάχρονου Θανάση, είναι απότοκος τόσο προσωπικών όσο και ευρύτερων δυσμενών κοινωνικών καταστάσεων. Η διαλυμένη οικογένεια, ένα απρόσωπο και αδιάφορο σχολείο, ομάδες χούλιγκαν που ελέγχονται από παρακρατικούς εθνικιστές, ρατσιστές, ένα υποβαθμισμένο, γενικά, περιβάλλον επενεργούν αρνητικά στη διαμόρφωση του έφηβου πρωταγωνιστή, ο οποίος αναρωτιέται διαρκώς: «ποιος είναι ο πραγματικός σου εαυτός;». Η απάντηση υποβάλλεται στον αναγνώστη, καθώς και στους ήρωες του μυθιστορήματος μέσα από τις συγκρούσεις τους με το περιβάλλον.

Η μουσική που προβάλλεται ήδη στον τίτλο κυριαρχεί στο μυθιστόρημα, καθώς τα κεφάλαιά του επιγράφονται με τίτλους ροκ τραγουδιών των Animals, Rolling Stones, Queen, και άλλων νεανικών συγκροτημάτων. Η μουσική αυτή, «στη διαπασών», κυριαρχεί στη ζωή του πρωταγωνιστή που είναι το ίδιο έντονη και σκληρή.

Το “Στη Διαπασών” είναι ένα συγκλονιστικό σύγχρονο μυθιστόρημα που με πρωτότυπο τρόπο, με γλώσσα ρεαλιστική και καθημερινή αποτυπώνει τα προσωπικά αδιέξοδα των νέων. Ο έντονος ρυθμός, που συχνά θυμίζει κινηματογραφική ταινία, η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του επαναστάτη έφηβου, η οποία πολλές φορές επέχει θέση εσωτερικού μονολόγου, αποκαλύπτει τις εσωτερικές διακυμάνσεις του ψυχισμού του, που εξωτερικεύονται με απόλυτη ειλικρίνεια, θα έλεγα με ωμότητα. Η οπτική γωνία του εφήβου συντείνει στην αληθοφάνεια του εφηβικού, τολμηρού τρόπου έκφρασης, ενώ το χιούμορ δρα αντιστικτικά στη σκοτεινή πραγματικότητα της σύγχρονης ζωής.

Η πρωτοτυπία, ο ρεαλισμός, η αυθεντικότητα των διαλόγων, οι ποικίλοι χαρακτήρες που πλαισιώνουν τον έφηβο πρωταγωνιστή, κυρίως όμως, η τόλμη του συγγραφέα να καταπιαστεί με ζητήματα που απασχολούν έντονα το σημερινό έφηβο καθιστούν το βιβλίο αυτό αντιπροσωπευτικό και πρωτοπόρο στο είδος του.

Άντα Κατσίκη Γκίβαλου
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος Κριτικής Επιτροπής
9 Μαΐου 2011

Paidikavivlia.blogspot.gr - 11 Ιουνίου 2014

Το βιβλίο του Β.Παπαθεοδώρου "Στη διαπασών" είναι ένα βραβευμένο και πολυδιαβασμένο βιβλίο. Και σίγουρα κανείς δεν απορεί με αυτό.

Είναι ένα νεανικό μυθιστόρημα που θίγει πολύ σύγχρονα προβλήματα των νέων και κυρίως το κάνει με τρόπο οικείο σε εκείνους. Με γλώσσα μοντέρνα, και δυνατή γραφή, ο συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει με τρόπο πολύ ουσιαστικό, τα αδιέξοδα, τις σκέψεις, τους φόβους, τις προσδοκίες ενός εφήβου.

Ο πρωταγωνιστής το βιβλίου, ο Θανάσης είναι ένας έφηβος, χαμένος μέσα σε ένα καταιγισμό αρνητικών συναισθημάτων: μισεί, αντιπαθεί, δεν βολεύεται πουθενά, ενώ στην προσπάθεια του να ανήκει, αποξενώνεται περισσότερο από τους γύρω και τελικά από τον εαυτό του.
Ο Θανάσης δεν ψάχνει να βρει τον εαυτό του. Ψάχνει να εκτονώσει αυτή την τεράστια ενέργεια που κάθε έφηβος έχει μέσα του και που αν δεν βρει δημιουργική διέξοδο, μπορεί να γίνει (αυτο)καταστροφική.

Αδιαφορεί για τα πάντα και τους πάντες, και χάνεται μέσα σε μουσικές περιπλανήσεις. Η μουσική είναι το καταφύγιο του. Είναι αυτό που τον εμπνέει και τον γεμίζει δύναμη. Έστω και καταστροφική. Είναι η διέξοδος του. Η αλληλουχία των μουσικών κομματιών στο βιβλίο ακολουθεί την αλληλουχία, και την ένταση των συναισθηματικών διακυμάνσεων του πρωταγωνιστή. Η μουσική παίζει καταλυτικό ρόλο στο βιβλίο. Τραγούδια δίνουν τον τίτλο σε κάθε κεφάλαιο, ενώ πολλές φορές κατέφυγα στο youtube αναζητώντας κομμάτια που δεν ήξερα, ώστε να μπω μέσα στο συναισθηματικό κόσμο του πρωταγωνιστή.
Η μουσική ξεκινάει εκκωφαντική, σαν δυνατή, άναρθρη κραυγή και καταλήγει μελωδική και ήσυχη. Ξετυλίγεται και ξετυλίγει σαν κουβάρι τη μπερδεμένη ζωή του πρωταγωνιστή, του δίνει τον τρόπο και το χώρο να ξεδιπλώσει τα συναισθήματά του. Να βρει τη χαμένη αρμονία στη ζωή του. Να βρει τις νότες που θα συνθέσουν το τραγούδι της δικής του ζωής. Όχι πια στη διαπασών. Αλλά ήσυχα, ήρεμα, με την καταλυτική δύναμη του έρωτα να δίνει νέο ορίζοντα στη ζωή και τα όνειρά του.

Κλείνω αυτή την παρουσίαση με τα λόγια από το οπισθόφυλλο του βιβλίου : Το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου "είναι ένα βιβλίο για τους νέους που δεν αρκούνται μόνο στο να φαντάζονται τη ζωή τους μέσα από τα τραγούδια που ακούν, αλλά πατάνε το stop, βγάζουν τα ακουστικά και αποφασίζουν να τη ζήσουν."

Αγγελική Ευσταθίου

Literature.gr - 21 Μαρτίου 2014

…Διαβάζοντας στα παιδιά γίνεσαι κι εσύ παιδί!

Μόνος μου –απευθύνεται σε μεγαλύτερα παιδιά- διάβασα το μυθιστόρημα του Βασίλη Παπαθεοδώρου «Στη διαπασών» (Καστανιώτης). Ο ήρωάς του ο Θανάσης, ένα παιδί στην εφηβεία ζει για τη μουσική που λατρεύει , αλλά και για το μίσος. Μέσα σε ένα δύσκολο οικογενειακό περιβάλλον, έχοντας ουσιαστικά εγκαταλείψει το σχολείο, με βίαιη και αντικοινωνική συμπεριφορά, είναι ένα παιδί που έχει μεγαλώσει πρώιμα και άσχημα. Χούλιγκαν, ένα βήμα πριν το έγκλημα, έρχεται σε επαφή με μια ακροδεξιά συμμορία, μυείται στον κόσμο της νύχτας και στις δοσοληψίες ουσιών. ¨όμως υπάρχει κάτι ζωντανό μέσα του που αντιστέκεται. Ένας άλλος εαυτός που θα μπορούσε να έρθει στο φως. Ρόλο καταλύτη θα παίξει μια συμμαθήτρια του που θα δει την κρυμμένη του ευαισθησία… Ένα συγκλονιστικό βιβλίο, μια άλλη ματιά στον κόσμο εκείνο που κινείται γύρω μας. Στα παιδιά που με ευκολία θα λέγαμε «αλήτες». Βιβλίο για προβληματισμό όλων και κυρίως για όσους έχουν παιδιά στην εφηβεία. Και βεβαίως για τους ίδιους τους εφήβους στους οποίους απευθύνεται…

Κώστας Στοφόρος

Anamesastoustoixous.blogspot.gr - 5 Φεβρουαρίου 2014

Την Κυριακή που μας πέρασε η Λέσχη Ανάγνωσης συναντήθηκε προκειμένου να συζητήσει για το βιβλίο Στη διαπασών του Β. Παπαθεοδώρου. Παράλληλα κόψαμε και την πίτα της λέσχης την οποία μας ετοίμασε η Νικολέτα με τη μαμά της. Το φλουρί το έτυχε η Μαρία μας και το δώρο της ήταν το επόμενο προς ανάγνωση βιβλίο, το Κοσμοδρόμιο της Ελένης Κατσαμά.
Αρχίζοντας τη συζήτηση πρώτη πήρε το λόγο η Βαλέρια, η οποία γενικά δεν διαβάζει ελληνική λογοτεχνία και της άρεσε πάρα πολύ το βιβλίο! Της άρεσε γιατί ο Θανάσης ζει με τη μουσική, η μουσική είναι η ζωή του και τσακώνεται με τους γονείς του, όπως οι περισσότεροι έφηβοι. Τα γεγονότα που παρουσιάζονται θα μπορούσαν να είναι πραγματικά (π.χ η είσοδος του Θανάση στην οργάνωση με τα ναρκωτικά). Η Κοκώνα μας είπε με τη σειρά της ότι διάβασε πολύ γρήγορα το βιβλίο, γιατί το βρήκε πολύ ενδιαφέρον και γιατί μιλάει τη γλώσσα των νέων. Αυτό που τη στενοχώρησε ήταν ότι ο ήρωας ήταν τόσο βίαιος και είχε τόσο πολύ μίσος μέσα του. Η Νικολέτα πρώτη φορά διαβάζει βιβλίο που εμπεριέχει βίαιες σκηνές – αν και τη βία τη βλέπουμε διαρκώς στην τηλεόραση ή στις ταινίες και δεν μας επηρεάζει τόσο. Τη συγκίνησε σε πολλά σημεία η υπόθεση του βιβλίου (η βιαιοπραγία εις βάρος του ανάπηρου παιδιού και ο θάνατος της μητέρας του Θανάση).

Η Μαρία δήλωσε ότι το βιβλίο της άρεσε πάρα πολύ και ότι δεν είχε ξαναδιαβάσει κάτι παρόμοιο. Οι σκηνές με το ανάπηρο αγόρι και ο θάνατος της μητέρας του Θανάση την συγκίνησαν πάρα πολύ. Η Ευαγγελία βρήκε πολύ ενδιαφέροντα τον συνδυασμό της καθημερινής ζωής του Θανάση με τη μουσική και τα τραγούδια που άκουγε. Επιπλέον της άρεσε το χιούμορ του συγγραφέα που δεν έκανε μελοδραματικό το βιβλίο.

Ο Στράτος έμεινε κυρίως στο θέμα του ρεαλισμού που απέπνεε το βιβλίο και η όλη υπόθεση και το πώς συνδέεται με τη σημερινή εποχή άμεσα. Ο συγγραφέας μας μιλάει για γεγονότα που βιώνουμε και στο παρόν μας. Ο Χάρης αρχικά είχε θυμώσει με τη ναζιστική οργάνωση και τη βία και δεν μπορούσε να προχωρήσει το βιβλίο γιατί οργιζόταν. Στη συνέχεια άρχισε να κατανοεί τι συνέβαινε στον ήρωα , να κατανοήσει την οργή του ενώ του άρεσε που ο Θανάσης άρχισε να αλλάζει. Η Εμινέ το διάβασε πολύ γρήγορα και θα ήθελε να μάθει τι έγινε με τον αληθινό πατέρα του Θανάση ενώ η Βάσω συγκινήθηκε όταν διάβασε το κεφάλαιο με το θάνατο της μητέρας καθώς και στο σημείο που το ανάπηρο παιδί βοήθησε το Θανάση παρά το κακό που του είχε κάνει.

Συνολικά καταλήξαμε στα ακόλουθα συμπεράσματα:
• Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη βία για να καταδείξει την αλήθεια . Μιλά ρεαλιστικά και αναπαράγει θέματα που συναντάμε στην καθημερινή μας ζωή.
• Η φτώχεια , η βία και η περιθωριοποίηση ωθούν το άτομο να ενταχθεί σε αυτές τις φασίζουσες ομάδες, διότι εκεί νιώθει μέλος μιας οικογένειας, βρίσκει στήριγμα και εκφράζει την οργή του. Μοναχικά και φοβισμένα άτομα καταλήγουν στους κόλπους αυτών των ομάδων, οι οποίες τα εκμεταλλεύονται.
• Οι νεοναζιστικές ομάδες υποκρύπτουν άλλα συμφέροντα (οικονομικά κυρίως). Στόχος τους δεν είναι η προστασία της πατρίδας αλλά το κέρδος.
• Η μητέρα του Θανάση ήταν ένα θετικό πρότυπο γι αυτόν. Έβαζε όρια στον ήρωα και αυτός τα αποδεχόταν. Αναγνώριζε το δίκιο της.
• Ο ήρωας παρότι έφτασε σε ακραίες συμπεριφορές, αξιοποιώντας την ελεύθερη επιλογή που κάθε άνθρωπος διαθέτει, αποφάσισε να αλλάξει. Όχι για τους άλλους, αλλά για τον εαυτό του.
• Ο τίτλος του βιβλίου Στη διαπασών είναι μεταφορικός :ο ήρωας ζει τα πάντα στη διαπασών, στο τέρμα. Και αυτό είναι φυσιολογικό καθώς είναι έφηβος και η εφηβεία είναι η κατεξοχήν ηλικία των ακραίων καταστάσεων, της αμφιβολίας και της αμφισβήτησης. Η μουσική καθοδηγεί τη συμπεριφορά του ήρωα και η συμπεριφορά του επηρεάζει τη ζωή του.

Οι παρόντες βαθμολόγησαν το βιβλίο με 8,5!

Και ένα τραγούδι από το βιβλίο!

2 σχόλια:

O Διονύσης Μάνεσης είπε...

Συμμαθητές μας καλοί,

Ζούμε βίους παράλληλους - με την υποσημείωση ότι εσείς είσαστε ένα βηματάκι πιο μπροστά: Αυτό τον καιρό προγραμματίζουμε τη συνάντησή μας με το συγγραφέα του βιβλίου, το οποίο το έχουμε κουβεντιάσει στην τάξη, αρέσει πολύ στα παιδιά και είχαν πήραν την πρωτοβουλία για την πρόσκληση.

Το ότι το ζήσατε κι εσείς έντονα και του βάλατε και το άριστά του μας κάνει να περιμένουμε με μεγαλύτερη ανυπομονησία το γεγονός. Όπως και να 'χει, θα σας ενημερώσουμε συντόμως!

Καλή συνέχεια στη λέσχη σας και στα ωραία που κάνετε.

Oι μαθητές του Γ3 και Γ4 είπαν...

Διονύση, καλημέρα! Το βιβλίο αυτό το αγαπούν όλα τα παιδιά -και είναι από τις μοναδικές φορές που ακόμα και οι "κακοί" μαθητές το διαβάζουν. Eφέτος εκτός από τη λέσχη ανάγνωσης θα το κάνουμε και σε ένα τμήμα της Γ' Γυμνασίου που προβλέπεται η διδασκαλία λογοτεχνικού βιβλίου. Και είμαι σίγουρη ότι η συνάντηση με το Βασίλη θα είναι απολαυστική!!

Newsletter εκδόσεων Πατάκη - Μάρτιος 2013

Πρωταγωνιστεί ένας έφηβος του απόλυτου εδώ και σήμερα: τα αυτιά του κλεισμένα με ακουστικά, να μην ακούει τους ενήλικες, παρά μόνο τη μουσική του. Αλλά τα ακουστικά δεν τον προστατεύουν από το μίσος και τη βία που μολύνουν παντού τον αέρα γύρω του. Η λύση θα έρθει από την καρδιά – και δεν θα έρθει χωρίς πόνο.

Μαρία Τοπάλη

Filanagnosia.blogspot - 18 Φεβρουαρίου 2013

H κατηγοριοποίηση των αναγνωστών με κριτήριο την ηλικία δημιουργήθηκε πρωτίστως για να "προστατεύσει" τα παιδιά και τους νέους από "επικίνδυνα" αναγνώσματα. Ωστόσο στην εποχή μας η πρόσβαση ενός εφήβου σε οποιοδήποτε ανάγνωσμα είναι σχεδόν δεδομένη, πράγμα που συνήθως τον κάνει να βλέπει με καχυποψία, αν όχι με περιφρόνηση το προετοιμασμένο ειδικά γι’ αυτόν "μενού" που βρίσκεται στο τραπέζι, δίπλα στην πρωινή πορτοκαλάδα. Ανάμεσα, λοιπόν, στα νεανικά ή εφηβικά ή βιβλία για μεγάλα παιδιά, όπως λέγονται, ξεχωρίζουν τελικά εκείνα που κερδίζουν αυτόν τον χαρακτηρισμό γιατί διαβάζονται και σαν βιβλία για ενήλικες. Η ιδιαιτερότητά τους έγκειται κυρίως στη θεματολογία, που προσεγγίζει ή αφορά περισσότερο τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Φυσικά η χρήση νεανικών γλωσσικών κωδίκων και ο γρήγορος ρυθμός στην αφήγηση είναι στοιχεία που εκτιμώνται ιδιαίτερα από τους νέους, πράγμα που δεν αφήνει αδιάφορους τους συγγραφείς που έχουν καταχωριστεί στη συγκεκριμένη κατηγορία. Το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου "Στη διαπασών" αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα, όχι μόνο επειδή αναφέρεται στην ηλικιακή αυτή κατηγορία, αλλά γιατί καταφέρνει να διευρύνει τα όριά της.

Ο δεκαεφτάχρονος Θανάσης Πανόπουλος, γιος της Ελευθερίας και πατρός αγνώστου, είναι υποχρεωμένος να συζεί με τον βάναυσο πατριό και τα δύο ετεροθαλή αδέρφια του σε ένα στενόχωρο διαμέρισμα στα Καμίνια. Οι τραυματικές εμπειρίες του από ένα διαλυμένο οικογενειακό περιβάλλον, το ανεπαρκές εκπαιδευτικό σύστημα και ένας κοινωνικός περίγυρος που καταρρέει γεννούν τέρατα έτοιμα να τον καταπιούν. Η μουσική, το μόνο καταφύγιό του, τον σπρώχνει να "κάνει πράγματα", μόνο που αυτά τα πράγματα είναι συνήθως καταστροφικά. Όλη αυτή η τυφλή διάθεση για αντίδραση σε όλους και όλα θα πάρει συγκεκριμένη μορφή, όταν ο Θανάσης με τους δύο κολλητούς του θα ενταχθούν στις γραμμές τής, ακατονόμαστης στο βιβλίο, εγκληματικής οργάνωσης. Εκεί θα διοχετεύσουν οι τρεις νέοι την οργή τους κατά των πάντων, κυρίως όμως κατά των αδύναμων και των ξένων.

Με εργαλείο του το πρώτο ενικό πρόσωπο και αφηγητή τον δεκαεφτάχρονο ήρωά του ο Παπαθεοδώρου ζωγραφίζει παραστατικά τη σύγχρονη, ζοφερή ελληνική πραγματικότητα και τα αδιέξοδα των νέων. Μέσα από τις εσωτερικές του αντιφάσεις ο Θανάσης Πανόπουλος θα πατήσει με ηχηρό κρότο όλες τις παγίδες για να εισπράξει στο πολλαπλάσιο το επιτίμιο. Σαν ψυχρός και αμέτοχος θεατής θα δει τον εαυτό του να προσβάλει, να ταπεινώνει, θα δέρνει, ώσπου να πληρωθεί με το ίδιο νόμισμα. Στα μάτια της Λουίζας, της συμμαθήτριάς του την οποία ερωτεύεται, θα κοιταχτεί σαν σε καθρέφτη και θα τρομάξει. Τελευταίο του καταφύγιο η επίσκεψη στον παππού και τη γιαγιά στην επαρχία (εξαιρετική η περιγραφή του ταξιδιού με το ΚΤΕΛ για την Κόρινθο).

Ο συγγραφέας πετυχαίνει όχι μόνο να βάλει τον αναγνώστη στη θέση τού νεαρού πρωταγωνιστή του, αλλά παράλληλα καταφέρνει με ένα γρήγορο αφηγηματικό ρυθμό να τον κρατά προσηλωμένο ως το τέλος, εκμεταλλευόμενος με σύνεση, αλλά όχι με υπερβολές, τους νεανικούς γλωσσικούς κώδικες για να δημιουργήσει την κατάλληλη ατμόσφαιρα. Δείχνει να θέλει να γλιτώσει τον ήρωά του από τους λύκους και τις ύαινες που αλωνίζουν και δρέπουν σωρευμένους για δεκαετίες καρπούς μιας κοινωνίας που δεν μπόρεσε ή αρνήθηκε να αντιμετωπίσει τις παθογένειές της. Οι καταστάσεις όμως δεν αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη. Τα πράγματα δεν επιτρέπουν κανενός είδους αισιοδοξία. Το "χάπυ εντ" μοιάζει παράταιρο και ανέφικτο, αφού όλα δείχνουν ότι ο Θανάσης Πανόπουλος δύσκολα θα καταφέρει να πάρει τη ζωή του στα χέρια του. Ή μήπως όχι; Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί.

Κώστας Πούλο

News247.gr - 30 Νοεμβρίου 2012

Βιβλία για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά, σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό

Στα παραμύθια, όπως συμβαίνει και στη ζωή, υπάρχουν οι… καλοί και οι …κακοί. Μπορούν τα βιβλία να λειτουργήσουν σαν σύμμαχοι απέναντι σε σοβαρά ζητήματα όπως αυτό του σχολικού εκφοβισμού;

Η σκληρή πλευρά της πραγματικότητας ενός έφηβου. Ενδοσχολική αλλά και ενδοοικογενειακή βία, βία μέσα από την σκοπιά του ρατσισμού... Ένα βιβλίο που διαβάζοντας το ταράζεσαι, θυμώνεις, στεναχωριέσαι, προβληματίζεσαι. Ταυτίζεσαι με τον Θανάση, τον ήρωα της ιστορίας, και από τη μια τον υποστηρίζεις, από την άλλη εξοργίζεσαι μαζί του.

Ένα νεανικό μυθιστόρημα, μελωδικό όσο και η μουσική, σκληρό όσο και η εφηβεία. Μιλά γι’ αυτούς που αισθάνονται νικητές, ενώ οι άλλοι τούς θεωρούν χαμένους, ή γι’ αυτούς που βλέπουν τον εαυτό τους σαν λούζερ, αλλά θέλουν να γίνουν νικητές. Αφορά τελικά και όλους εκείνους που κάποια στιγμή καταλαβαίνουν ότι το ίδιο πράγμα που τους «αρρωσταίνει» είναι συγχρόνως η ίδια τους η γιατρειά. Κυρίως, όμως, είναι ένα βιβλίο για τους νέους που δεν αρκούνται μόνο στο να φαντάζονται τη ζωή τους μέσα από τα τραγούδια που ακούν, αλλά πατάνε το stop, βγάζουν τα ακουστικά και αποφασίζουν να τη ζήσουν.

Παναγιώτα Στρίκου Τομοπούλο

Kosvoice - 17 Νοεμβρίου 2012

Είναι άραγε τυχαίο το γεγονός ότι όλο και συχνότερα στον κόσμο της παιδικής – εφηβικής λογοτεχνίας εμφανίζονται βιβλία με σκληρό περιεχόμενο, μακριά από τα ευχάριστα και αισιόδοξα που συμβαίνουν στη ζωή. Όχι φυσικά! Η ίδια η σύγχρονη κοινωνία στην οποία ζούμε έχει να δείξει κι ένα άλλο, άσχημο πρόσωπο. Ένα πρόσωπο που ενδεχομένως δεν σηματοδοτεί την πορεία των πολλών, αλλά αφορά όλους. Ο ήρωας του βιβλίου μπορεί να μη βρίσκεται μέσα στον δικό μας κύκλο, αλλά μας πλησιάζει, τον βλέπουμε στις καθημερινές εικόνες των τηλεοράσεων που δείχνουν επιθέσεις σε αλλοδαπούς, ξυλοδαρμούς, απαξίωση αρχών, καταλήψεις σε σχολεία, ένταξη νεαρών σε συμμορίες, ενδοοικογενειακή βία, αδιαφορία από μέρους των γονιών, μειωμένο ενδιαφέρον για το σχολείο. Τον θρέφει η ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού συστήματος, η ασυνέπεια των ενηλίκων, ο θυμός που γεννιέται όλο και περισσότερο στις καρδιές των παιδιών και ορίζει τις πράξεις και τις επιλογές τους.

Τα περισσότερα από τα βιβλία του Βασίλη Παπαθεοδώρου αφουγκράζονται τα προβλήματα της εποχής και δίνουν την πραγματική διάσταση των πραγμάτων όσο σκληρή κι αν είναι.

Ο Θανάσης, ο ήρωας του βιβλίου είναι ένα παιδί που ζει μέσα στην καρδιά της νεανικής παραβατικότητας. Οι πράξεις του κάποιες φορές σοκάρουν αλλά παράλληλα προβληματίζουν. Είναι ο έφηβος που κρυμμένος πίσω από τη μουσική, επιλέγει μια ζωή που μόνο κανονική δεν μπορεί κάποιος από εμάς να ονομάσει. Αδιαφορεί για το σχολείο, καυγαδίζει με τα αδέρφια του και τον βίαιο πατριό, μισεί τους μετανάστες, μπλέκει με ομάδες ακροδεξιών, αναρωτιέται για τον πραγματικό του πατέρα, νοιώθει δυνατός μόνο όταν συμπεριφέρεται σα «χαμένος». Ο θυμός που κρύβει μέσα του τον εμποδίζει να δει την πραγματική του ταυτότητα ώστε να κατακτήσει την αυτοεκτίμηση. Ώσπου η ίδια η ζωή θα τον ταρακουνήσει και τότε θα καταλάβει ότι τα προβλήματά του και ο θυμός μπορούν να αξιοποιηθούν διαφορετικά. Μέσα από εσωτερική πάλη και ενδοσκόπηση φτάνει να δει την αιτία της συμπεριφοράς του, να καταλάβει ότι υπάρχει περιθώριο αλλαγής. Είναι η στιγμή που αποφασίζει «να πετάξει τα ακουστικά και να μπει μέσα στην πραγματική ζωή». Η πρωτοπρόσωπη γραφή εξασφαλίζει στον αναγνώστη κατάδυση στα ενδότερα της ψυχής του ήρωα, συγκινητικές και δυνατές στιγμές. Ενδιαφέρουσα πλοκή, σωστή χρήση της γλώσσας και συγκλονιστικές εικόνες είναι στα θετικά του βιβλίου που εξάλλου χαρακτηρίζουν το σύνολο του έργου του Βασίλη Παπαθεοδώρου ο οποίος επάξια έχει κατακτήσει τη θέση του ανάμεσα στους σύγχρονους λογοτέχνες εφηβικών βιβλίων.

Οι τίτλοι των τραγουδιών που τιτλοφορούν τα κεφάλαια παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου με τίτλο «Στη διαπασών» σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, πρέπει να διαβαστεί όχι μόνο από παιδιά αλλά και από μεγάλους, από εκπαιδευτικούς και γονείς, ώστε να αποτελέσει αφορμή για προβληματισμό, συζήτηση και ανάλυση.

Γιώτα Φώτου

Opiokalosomathitis-mm.blogspot.com, 12 Δεκεμβρίου 2011

Από το ιστολόγιο των μαθητών της Γ' τάξης του 7ου Γυμνασίου Ρόδου

Στη Διαπασών, ένα βιβλίο που μας άρεσε

Ο Θανάσης είναι ένα παιδί με πολλά προβλήματα στο οικογενειακό του περιβάλλον. Έχει όμως μια μεγάλη αγάπη. Τη μουσική. Μεγάλωσε με πατριό σε μια οικογένεια που μόνο η μητέρα του τον αγάπησε και τον ήθελε κοντά της ή τουλάχιστον έτσι πίστευε. Το σχολείο δεν υπήρχε γι’ αυτόν. Δεν του άρεσε να έχει συμμαθητές του παιδιά από άλλες χώρες που έρχονταν στην Ελλάδα και προσπαθούσαν να γίνουν καλύτεροι από τους Έλληνες. Γυρνούσε στις καφετέριες βλέποντας τους φίλους του να παίζουν τάβλι. Ο πατριός δεν νοιαζόταν για το Θανάση και τις ανησυχίες του. Χτυπούσε τη γυναίκα του και ενώ έλεγε πως δεν είχε χρήματα, ξόδευε κι αυτά τα λίγα που είχε στον τζόγο και στο πιοτό. Η Μαίρη και ο Νικόλας ήταν ετεροθαλή αδέρφια του Θανάση, χωρίς όμως ιδιαίτερες σχέσεις μαζί του. Υπήρχαν βέβαια και οι φίλοι του Θανάση, ο Παντελής και ο Τάσος, με τους οποίους αισθανόταν πολύ δεμένος. Ένα βλέμμα ήταν αρκετό για να καταλάβει ο ένας τον άλλον. Όμως αυτά τα παιδιά δεν ήταν η καλύτερη επιλογή για τον Θανάση. Η βία ήταν το χαρακτηριστικό αυτής της ομάδας που σκόρπιζε τον πανικό όπου κι αν βρισκόταν, κυρίως στα γήπεδα, μετά τους αγώνες. Μέχρι που το πάρτι της Λουΐζας του άλλαξε τη ζωή. Η Λουΐζα ήταν ένα κορίτσι της τρίτης γυμνασίου που είχε καταλάβει ποιος πραγματικά ήταν ο Θανάσης. Έκαναν παρέα μαζί και είχαν μια ιδιαίτερη σχέση. Η Λουΐζα του έβγαζε τον καλό του εαυτό. Μέχρι που μπήκαν στη μέση οι φίλοι του και του έβαλαν λόγια για να απομακρυνθεί από τη Λουΐζα. Κάποια στιγμή μέσα από ένα περίεργο σύλλογο ο Θανάσης μαθαίνει πως ο πατέρας του ζει. Έτσι έρχεται σε επαφή μαζί του χωρίς, βέβαια να του αποκαλύψει ότι είναι γιος του, μαθαίνει για τις περιπέτειές του και παίρνει μια συμβουλή από τον πατέρα του για τους δήθεν φίλους που καμιά φορά είναι οι χειρότεροι εχθροί. Αυτό δεν άργησε να φανεί στην περίπτωση του Θανάση, όταν σε πολύ δύσκολες στιγμές του οι φίλοι τον παράτησαν. Ο πατριός του τον έδιωξε από το σπίτι και αυτός βρήκε αγάπη και ηρεμία στου παππού του το σπίτι στο χωριό. Την ηρεμία αυτή θα την ανατρέψει ο ξαφνικός θάνατος της μητέρας του που πέθανε από καρδιά. Αυτό όμως το γεγονός έφτιαξε τη σχέση του Θανάση με τα ετεροθαλή αδέρφια του και τους έφερε πιο κοντά. Άρχισε να πηγαίνει σχολείο για να μπορεί βέβαια να βλέπει και τη Λουΐζα και δεν τον ενοχλούσε πια να έχει για συμμαθητές του παιδιά από άλλες χώρες. Ώσπου μια μέρα εμφανίστηκαν στο σχολείο η συμμορία των φίλων του και ένιωσε για τα καλά και ο ίδιος τι θα πει σωματική βία. Μετά από αυτό το γεγονός έπρεπε να μείνει για πολλές μέρες στο κρεβάτι. Τον πόνο του όμως ήρθε να απαλύνει η παρουσία της Λουΐζας στο σπίτι του που τον συγχώρησε και έδωσε μια ευκαιρία στη σχέση τους.

Ο Θανάσης είναι ένα παιδί που δεν γνώρισε αγάπη και οικογενειακή ζεστασιά. Μεγάλωσε βλέποντας τη βία μες στο σπίτι του, αφού ο πατριός του χτυπούσε τη γυναίκα του και τους παραμελούσε συνέχεια. Θεωρούσε λοιπόν πως έτσι έπρεπε να συμπεριφέρεται και αυτός για να δείχνει δυνατός. Η καλοσύνη και η αγάπη ήταν γι αυτόν αδυναμίες, που αν τις έδειχνε στους άλλους θα τον εκμεταλλεύονταν Έτσι πίστευε, μέχρι που γνώρισε τη Λουΐζα. Το κορίτσι αυτό σιγά - σιγά και με τον τρόπο της του έβγαλε τον καλό του εαυτό. Του έμαθε να σέβεται τους συμμαθητές του, να τους αγαπά και να μην κάνει διακρίσεις με κανέναν. Τώρα πια ο Θανάσης δε φοβόταν να πονέσει και να δουν τον πόνο του οι άλλοι. Έμαθε επίσης πως στη ζωή του πρέπει να συγχωρεί ανθρώπους που τον πλήγωσαν και να τους δίνει μια δεύτερη ευκαιρία, όπως έκανε γι’ αυτόν η Λουΐζα.

Είναι πολύ ενδιαφέρον στοιχείο η πρωτοπρόσωπη αφήγηση, αφού ο Θανάσης είναι αυτός που αφηγείται τη ζωή του. Κάθε κεφάλαιο ξεκινά με ένα αγαπημένο τραγούδι του αφηγητή που εκφράζει απόλυτα τα συναισθήματα της συγκεκριμένη στιγμής της ζωής του, την οποία μας αφηγείται.

Η γλώσσα είναι πολύ κοντά στη διάλεκτο των νέων, που δε σέβεται πολύ τους κανόνες γραμματικής και συντακτικού.

Από όλο το βιβλίο μου άρεσε περισσότερο η Λουΐζα και αυτό που κατόρθωσε να κάνει στο Θανάση. Βλέπουμε δηλαδή πώς μια γυναίκα μπορεί να ανεβάσει ή να κατεβάσει έναν άντρα. Η Λουΐζα κατάφερε να αλλάξει τον Θανάση, να τον κάνει πιο ανθρώπινο. Αν και πληγώθηκε από τον Θανάση, δεν δίστασε να τον συγχωρήσει και να του δώσει μια δεύτερη ευκαιρία, όταν κατάλαβε ότι αυτός είχε αλλάξει πραγματικά.

Το τέλος του βιβλίου δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο. Ο Θανάσης έγινε κάλο παιδί ξανά βρήκε τον χαμένο του έρωτα τη Λουΐζα, η οποία τον συγχώρεσε και του έδωσε άλλη μια ευκαιρία. Θα ήθελα όμως σε όλη αυτή την αλλαγή, την αγάπη και την ευτυχία που νιώθει ο Θανάσης να βρισκόταν δίπλα του και η μητέρα του. Να μην είχε πεθάνει, γιατί όσο ζούσε, με όσες δυνάμεις της είχαν μείνει ήταν δίπλα του και τον στήριζε.

Ευτυχία Κόντη, Γ3

Υπήρχαν πολλοί λόγοι που μου άρεσε αυτό το βιβλίο όπως:

  1. Σε κάθε κεφάλαιο αντί για έναν απλό τίτλο είχε την ονομασία του τραγουδιού που συνδεόταν με ένα συγκεκριμένο γεγονός.
  2. Μιλάει για ένα αγόρι που είναι κοντά στην ηλικία μου, έτσι μπόρεσα να μπω πιο εύκολα στο νόημα της ιστορίας.
  3. Η γλώσσα είναι πιο κοντά στη δική μας διάλεκτο των νέων και έχει ένα σατιρικό ύφος.
  4. Ήταν ωραίος ο τρόπος που μιλούσε στον πατριό του, γιατί του άξιζε, ενώ νοιαζόταν για την μητέρα του και ας μην της το έδειχνε συχνά.
  5. Ήταν πολύ ωραία η εικόνα του "σκληρού καρυδιού" που ερωτεύτηκε και ένιωσε τόσα πολλά για μια κοπέλα.
  6. Η απόδειξη του "Ρόδα είναι και γυρίζει" δηλαδή αν κάνεις κάποιο καλό, μετά σου έρχεται πίσω και το αντίστροφο

Χριστίνα Ζαλάχα, Γ1

Ένα υπέροχο βιβλίο από τον Βασίλη Παπαθεοδώρου. Ο Θανάσης διηγείται την ιστορία του. Είναι ένας έφηβος ο οποίος αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα, καθώς δεν έχει γνωρίσει ποτέ τον πατέρα του. Ζει με την μητέρα του την κ. Ελευθερία, η οποία είναι η μόνη που τον υποστηρίζει και τον θέλει κοντά της, τον πατριό του, Τάκη, έναν αλκοολικό άνθρωπο που δεν τον υπολογίζει καθόλου και τα δύο ετεροθαλή αδέλφια του, την Μαίρη και τον Νικόλα. Η μεγάλη του αγάπη; Η μουσική, η έντονη, ροκ, μουσική ωθεί τον Θανάση να κάνει πολλά πράγματα όπως το να βρίζει στο γήπεδο, να ασκεί βία σε άλλους πιο αδύναμους απ΄ αυτόν κ.α. Είναι ένα παιδί φαινομενικά σκληρό που δεν τον νοιάζει τι θα γίνει ή ακόμα και τι θα πάθει ο άλλος. Κάτι που δεν τον ενδιαφέρει καθόλου είναι το σχολείο, καθώς έχει μείνει αρκετές φορές στην ίδια τάξη και σπανίως εμφανίζεται εκεί.

Η ζωή του όμως θα αλλάξει από την στιγμή που θα γνωρίσει την Λουΐζα, ο έρωτας θα του χτυπήσει την πόρτα, καθώς η Λουΐζα είναι διαφορετική και πολύ ώριμη. Ο Θανάσης θέλοντας να την εντυπωσιάσει δεν δείχνει τον πραγματικό του εαυτό. Αυτό όμως θα γίνει ένα εμπόδιο στην σχέση τους και θα οδηγήσει στον χωρισμό. Ο Θανάσης όμως δεν την έβγαλε ούτε μια στιγμή από το μυαλό και την καρδιά του.

Ο Θανάσης μαζί με τους φίλους του, τον Παντελή και τον Τάσο μπλέκονται με κακές παρέες που τους ωθούν στη χωρίς λόγο βία. Ο αρχηγός αυτής της συμμορίας είναι πρώην φίλος του πατέρα του, κάτι που δεν γνωρίζει, αλλά σύντομα πρόκειται να το μάθει. Όταν μια μέρα μαθαίνει ότι ο πατέρας του ζει και ότι δουλεύει σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων λίγα τετράγωνα μακριά από το σπίτι του, πηγαίνει να τον βρει, χωρίς βέβαια να αποκαλύψει την ταυτότητα του, ότι είναι δηλαδή ο γιος του. Ο πατέρας του ποτέ δεν έμαθε την ύπαρξη του γιου του και ούτε επρόκειτο να την μάθαινε.

Το τέλος του βιβλίου είναι ωραίο, εκτός από την μοναδική εξαίρεση ότι η μητέρα του πέθανε, κάτι που στεναχώρησε πάρα πολύ τον Θανάση. Τα θετικά είναι ότι η Λουΐζα του έδωσε μια ακόμα ευκαιρία και αυτό επειδή ο Θανάσης είχε αλλάξει πραγματικά ως χαρακτήρας, σταμάτησε την συναναστροφή του με τις κακές παρέες που είχε, σταμάτησε να ακούει εξαγριωτική μουσική και αντί για αυτό άκουγε μουσική που τον χαλάρωνε και τον έκανε να σκέφτεται καθαρά. Έγινε ένα καλό παιδί, με αισθήματα, που σκεφτόταν τους άλλους και ήθελε το καλό τους.

Είναι ένα βιβλίο που θα σας πρότεινα ανεπιφύλαχτα να διαβάσετε!

Μαρίνα Σταύρου, Γ1

ΑΛΗΘΕΙΑ, Εφημερίδα Κύπρου - 7 Δεκεμβρίου 2011

Το διάβασα μονοκοπανιά. Η αύρα της νιότης, ξεδιπλωμένη άψογα από τον Βασίλη Παπαθεοδώρου, με θέρμανε. Η μοντέρνα γλώσσα, με τα κλισέ, με τα στερεότυπα, με τα ιδιότυπα, με τις αυθαιρεσίες, δηλαδή η γλώσσα των μαθητών στις τάξεις, στις αυλές, στις καφετέριες, στις μπιραρίες, στα γήπεδα καθρεφτίζεται θαυμάσια σε αυτή την επίκαιρη ιστορία που ο συγγραφέας χειρίζεται παμπόνηρα, προσπαθώντας, τουλάχιστον στο πρώτο μισό του βιβλίου, να μας ξεγελάσει. Ή τουλάχιστον να μας παραπλανήσει. Όμως, άλλα τα μάτια του λαγού, κι άλλα της κουκουβάγιας. Ο Θανάσης, που παίζει τον παλικαρά, που ειρωνεύεται αλύπητα, που ρίχνει μπουνιές όταν τον πιάνει το πατριωτικό του, ο Θανάσης που ξεδιψά από το ποτήρι του ρατσισμού, που μπλέκει με παλιοπαρέες και ακολουθεί τις ανήθικες εντολές τους, ο Θανάσης που είναι όπως το αγρίμι, γίνεται ξαφνικά, στο άκουσμα μιας είδησης, περιστέρι. Και απλώνει τις φτερούγες του για να σκεπάσει το παρελθόν του, αφού προηγουμένως το βγάλει στην επιφάνεια, για να απολογηθεί σε όσους, και σε όσες, πλήγωσε, για να βιώσει, σπαραχτικά αλλά και υπερήφανα, την απώλεια που θα γκρεμίσει τον κόσμο του. Τότε, πετώντας στα σκουπίδια τις προκαταλήψεις, και με τη συμπαράσταση τραγουδιστών και μουσικών συγκροτημάτων, που δεν εγκατέλειψε ποτέ, προσγειώνεται στο δίαυλο της αλήθειας. Μιας αλήθειας που θα λειτουργήσει και σαν δεξαμενή λύτρωσης για τον ίδιο, για τα ετεροθαλή του αδέλφια, για τον, πάλαι ποτέ μεθύστακα και ανεπρόκοπο πατριό, για το κορίτσι του, έως και για τον Δημήτρη που, παλαιότερα, τον είχε κάνει ρόμπα. Και δη ξεκούμπωτη. Και δη ξεβράκωτη, για να ακριβολογώ.

Στη διαπασών, ή χαμηλόφωνα, με ουρλιαχτά ή με ψιθύρους, ο Βασίλης Παπαθεοδώρου, με σωστές αναλογίες σοβαρότητας και σαρκασμού, βγάζει σπινθήρες σε ένα ενδιαφέρον, και πρωτοποριακό κατά μία έννοια, μυθιστόρημα που, λίγο ή πολύ, αναπαριστά τη σημερινή νεολαία με την μπουρδουκλωμένη της συμπεριφορά. Τη σημερινή νεολαία που βρίσκεται επί ξυρού ακμής, επιχειρώντας αφενός να πουλάει πυγμή και τσαμπουκά και αφετέρου, οσάκις ο θυμός πάει για ύπνο, θυμάται την τρυφερότητα και την ευαισθησία και τρέχει να επουλώνει πληγές που είχε, αστόχαστα, ανοίξει. Όπως κάνει και ο φίλος μας ο Θανάσης που, αλήθεια σας λέω, είναι χάρμα ο άτιμος, ακόμα και όταν προβαίνει σε απαράδεκτες πράξεις.

Ανδρέας Κούνιος

Filanagnosiaprogram.blogspot.com - 17 Σεπτεμβρίου 2011

Ο Βασίλης Παπαθεοδώρου είναι γνωστός και καταξιωμένος συγγραφέας νεανικής λογοτεχνίας. Το «Στη διαπασών» (Καστανιώτης), που απέσπασε το πρώτο βραβείο των λογοτεχνικών βραβείων του περιοδικού Διαβάζω (2010), στην κατηγορία «Βιβλία για μεγάλα παιδιά» είναι ένα μυθιστόρημα-τομή στη σύγχρονη πραγματικότητα των νέων. Ο Θανάσης, παιδί μιας διαλυμένης οικογένειας, λατρεύει τη μουσική, βαριέται το σχολείο και το διάβασμα, περισσότερο βρίσκεται εκτός σχολείου παρά εντός, και σκοτώνει τον χρόνο του περιφερόμενος με τους φίλους του στις καφετέριες. Ανήκει σαφώς στα «κακά παιδιά» ωστόσο έλκει την προσοχή μιας κοπέλας που δείχνει να αντιλαμβάνεται και μια άλλη διάσταση του Θανάση. Ο ίδιος όμως όχι μόνο δεν έχει επίγνωση των δυνατοτήτων του αλλά φροντίζει να απογοητεύσει την κοπέλα. Πορεύεται χωρίς πυξίδα κι έτσι όταν εμφανίζεται μια συμμορία «δυνατών» (ρατσιστών που επιτίθενται εναντίον των ξένων) γοητεύεται και επιθυμεί να ενταχθεί. Δεν υποψιάζεται ότι αυτή η επιλογή θα τον φέρει στα βήματα του πραγματικού του πατέρα που ποτέ δεν έχει γνωρίσει. Στο μεταξύ φλερτάρει με τη βία και την παραβατική συμπεριφορά. Θα βρεθεί η πυξίδα; Θα σταματήσει ο κατήφορος; Κάθε νέος στέκει στο μεταίχμιο ανάμεσα σε αυτοκαταστροφικές και δημιουργικές τάσεις. Ο Θανάσης θα τα καταφέρει, έστω κι αν χρειαστεί να πληρώσει ακριβά. Ο συγγραφέας δε διδάσκει αλλά ούτε και χαϊδεύει τα αυτιά των νέων. Δε διστάζει να καταγγείλει στερεότυπα στη συμπεριφορά τους, την έλλειψη βάθους στις σχέσεις τους, τα σαθρά θεμέλια της φιλίας και την αυτάρεσκη και καμιά φορά απομονωτική συμπεριφορά τους. Οι σκηνές, π.χ., όπου οι κοπέλες μιλάνε με τις ώρες στο κινητό τους χωρίς να επικοινωνούν με την παρέα είναι βγαλμένες από την καθημερινότητα. Μικροί μεγάλοι θα βρουν μια «φέτα σύγχρονης ζωής», δοσμένη «Στη διαπασών».

Ελένη Σβορώνου

ΝΟΥΜΑΣ, Τεύχος 132 – Μάιος-Ιούνιος 2011

Το φετινό κρατικό βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος απέσπασε το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου «Στη Διαπασών», εξ’ ημισείας βέβαια, αυτό δεν το κατάλαβα ποτέ μου, γιατί και πώς μοιράζονται τα βραβεία. Στο βιβλίο ο συγγραφέας παρακολουθεί λεπτομερώς τη ζωή των σημερινών εφήβων. Δε θα τολμήσω να κάνω σύγκριση με τους εφήβους της δεκαετίας του ’50, γιατί τότε τα πράγματα ήταν διαφορετικά και οι έφηβοι της εποχής εκείνης μπορεί να είχαν οργή μέσα τους, αλλά ή δεν την εκδήλωναν καθόλου προς τα έξω ή την διοχέτευαν με εντελώς διαφορετικό τρόπο απ’ ότι συμβαίνει στη σημερινή γενιά των εφήβων. Στο βιβλίο αποτυπώνεται η συσσωρευμένη οργή που κατακλύζει τον πρωταγωνιστή και η οποία εκδηλώνεται βίαια τόσο στην οικογένειά του όσο και στον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο. Ο Θανάσης, ο ήρωας, είναι ένας οργισμένος έφηβος με καθαρά καταγγελτικό και απαξιωτικό λόγο προς όλους: τα’ αδέλφια του, τον πατριό του, τους καθηγητές, τους συμμαθητές, τους γείτονες. Η ξένη μουσική που διαρκώς ακούει απ’ τα cd του και το mp3 του έχει στίχους και μουσική που του ανεβάζουν την αδρεναλίνη και νιώθει να θέλει να σπάσει ό,τι βρεθεί μπροστά του. Το παράξενο, σ’ αυτήν την αρκετά ανατρεπτική ιστορία, είναι ότι ο Θανάσης, ναι μεν έχει μέσα του οργή, για όσα συμβαίνουν γύρω του, αλλά μένει απαθής. Ο ίδιος δεν κάνει τίποτα, μοιάζει να παρακολουθεί από μακριά ή κι από κοντά τη ζωή του σαν θεατής, μπερδεμένος και σε κάποιο βαθμό άβουλος. Δεν οδηγεί ο ίδιος τα βήματα της ζωής του, αλλά κάνει αυτά που του λένε ή δεν του «λένε» οι κολλητοί του και κάποιοι άλλοι, άτομα φαινομενικά υπεράνω υποψίας, στην ουσία όμως ανθρωπάκια με κτηνώδη ένστικτα που τον οδηγούν σε πράξεις βίας. Κοντά σ’ αυτούς μαθητεύει ο Θανάσης. Η ανατροπή στη ζωή του έρχεται μ’ ένα οδυνηρό γεγονός, που ίσως θα μπορούσε να σταθεί η λύδια λίθος μιας αλλαγής, που διαφαίνεται σαν αχνό φωτάκι στο βάθος του σκοτεινού τούνελ της ζωής του.

Το βιβλίο απεικονίζει τη σημερινή πραγματικότητα εφήβων και ενηλίκων με τρόπο αιχμηρό, με εικόνες πάρα πολύ δυνατές που εντυπώνονται έντονα και χρωματίζουν μια γκρίζα πραγματικότητα που προκαλεί θλίψη και απόγνωση. Η εφηβεία είναι ασφαλώς μια σωματική και συναισθηματική αλλαγή, δε νομίζω ότι πρέπει να τη θεωρήσουμε ασθένεια που χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση. Αυτές οι μεταβολές δεν έχουν μόνο αρνητικά «συμπτώματα», έχουν και θετικά που δεν πρέπει να επισκιάζονται αλλά να φωτίζονται. Επίσης οι σημερινοί έφηβοι πρέπει να καταλάβουν επιτέλους ότι δεν έχουν μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις που πρέπει να τις αναλάβουν.

Νίκη Σαλπαδήμου

Lifo.gr, bitsandpieces - 19 Μαΐου 2011

H Aθήνα στη Διαπασών. (Μακάρι όλοι να διάβαζαν αυτό το βιβλίο)

Λειτουργεί και σαν μια σοκαριστική αλλά τρυφερή ανάλυση

Τις μέρες που η Αθήνα μοιάζει με το στερεοτυπικό καζάνι που βράζει, θυμάμαι ένα βιβλίο που διάβασα πέρσι. Το "Στη Διαπασών" του Βασίλη Παπαθεοδώρου.

Ο Παπαθεοδώρου γράφει εδώ και χρόνια παιδικά, αλλά κυρίως εφηβικά βιβλία. Τα εφηβικά του (που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν απ' την "ενήλικη" λογοτεχνία, αυτή έχει να ζηλέψει απ' αυτά) ασχολούνται και με κοινωνικά, δύσκολα θέματα - και συχνά θεωρούνται προφητικά.

Ας πούμε, όταν έβγαλε το πολυβραβευμένο του Χνότα στο Τζάμι - και λίγο μετά συνέβη ο Δεκέμβρης του '08 πολλά γράφτηκαν για το πώς το βιβλίο του μιλούσε για όλα αυτά πριν καν συμβούν. Και καθώς βλέπω από μακριά, στην τηλεόραση, ή καθώς διαβάζω όσα γίνονται στην Αθήνα απ' το Lifo.gr, δε σταματάω να σκέφτομαι το εξαιρετικό του "Στη Διαπασών".

Μετανάστες, ακροδεξιές οργανώσεις, νέοι που κυνηγούν αλλοδαπούς με μαχαίρια, εσωτερικές συγκρούσεις, ψυχικές εξηγήσεις. Μακάρι όλοι οι έφηβοι -και όχι μόνο- να διάβαζαν αυτό το (πολυβραβευμένο επίσης) βιβλίο.

Ενώ διατηρεί τη λογοτεχνικότητά του και σε κρατάει με την πλοκή του (ρισπέκτ και για τις μουσικές αναφορές), λειτουργεί και σαν μια σοκαριστική αλλά τρυφερή ανάλυση - ίσως καλύτερη κι απ' αυτές που γράφονται στον Τύπο σήμερα...

Άρης Δημοκίδης

Diavasame.gr - 2 Μαΐου 2011

Είναι «17άρης και γαμά το Λύκειο», «He can get no satisfaction», «He will fuck us», «Ηe ‘s not in love», και γενικά του αρέσει να ακούσει μουσική στη διαπασών και να τα σπάει. Δεν πατά το πόδι του στο σχολείο, ρεμπελεύει με τους κολλητούς του στις καφετέριες, με δυσκολία ανέχεται τα δυο ετεροθαλή αδέρφια του και μισεί τον πατριό του. Οι καβγάδες τους σηκώνουν τη γειτονιά στο πόδι. Η μάνα μοδίστρα παλεύει να ζήσει την οικογένεια. Σιωπηλά, υπομένει έναν άχρηστο σύζυγο. Και ο πατέρας του ήρωα, του Θανάση; Ποιος είναι; Η μάνα τα μασάει. Πότε έτσι, και πότε αλλιώς τα λέει. Περιφερόμαστε στα Καμίνια μαζί του, μπλέκουμε με μια τοπική βίαιη, ρατσιστική και μαφιόζικη οργάνωση που μας υπόσχεται έναν πατέρα, μια καθοδήγηση, ρίχνουμε χυλόπιτα στην ευαίσθητη και οξυδερκή κοπέλα, τη Λουΐζα, που ξεχωρίζει τον Θανάση από τους ανήθικους και επικίνδυνους φίλους του και ξυλοφορτώνουμε ανελέητα κάτι σημαιοφόρους στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου που έρχονται από τη Ρωσία, την Ουκρανία και δεν ξέρουμε ποια άλλη περίεργη χώρα. Ποιος θέλει να ταυτιστεί με αυτό το τέρας βίας; Που φτάνει να χτυπάει με τα άρβυλά του έναν ανάπηρο και να κλέβει τη σύνταξη μια ηλικιωμένης γυναίκας; Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση μας μπερδεύει. Από τη μια ταυτιζόμαστε με τον ήρωα και τον λυπόμαστε για την άθλια καθημερινότητά του, από την άλλη μας κερδίζει το χιούμορ και η ευφυΐα του. Προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα τελικά; Θα καταφέρει αυτό το παιδί να βρει το δρόμο του ή θα καταλήξει σε καμιά φυλακή;

Η αλλαγή θα έρθει με τον πιο επώδυνο τρόπο. Αλλά θα έρθει. Γιατί κι «ένα κωλόπαιδο δικαιούται έναν καλύτερο κόσμο.»

Το βιβλίο είναι μια διεισδυτική ματιά σε έναν κόσμο που μας είναι στην ουσία άγνωστος. Οι νέοι που δεν μπορούνε να βρούνε κανένα νόημα ούτε στο σχολείο ούτε στην «κανονική ζωή». Είναι αυτοί που φέρνουν σε τεράστια αμηχανία εκπαιδευτικούς, γονείς, ψυχολόγους και όλο το σύστημα. Τι υπάρχει πίσω από αυτή την αναίτια βία; Η διαλυμένη οικογένεια, η ενδοοικογενειακή βία, η έλλειψη μιας συγκροτημένης αφήγησης για το «ποιος είμαι», η αδυναμία του σχολείου να αρθρώσει έναν πειστικό λόγο που να κάνει νόημα στους νέους, η γενικευμένη ανομία (οι αστυνομικοί που δεν κάνουν τη δουλειά τους, για διάφορους λόγους, είναι πανταχού παρόντες, στο γήπεδο, στη γειτονιά, στα μπαρ), οι μαφίες που εκμεταλλεύονται το κενό για να δώσουν νόημα στις χαμένες ζωές των παιδιών... Αν και η περίπτωση του Θανάση θα μπορούσε να θεωρηθεί ακραία, ωστόσο δείχνει σε μεγέθυνση το προφίλ της σύγχρονης εφηβείας. Όπως στο δανέζικο έργο «Αύριο, ίσως» που είδαμε πρόσφατα, ο πατέρας χάνεται στην οθόνη του υπολογιστή, το Skype δεν δουλεύει καλά και ο γιος μένει μετέωρος, χωρίς καθοδήγηση σε μια δύσκολη στιγμή, έτσι και οι Θανάσηδες που κατοικούν τις καφετέριες έξω από τα λύκειά τους ζητούν σιωπηλά μια απάντηση. Εμείς όμως έχουμε πολλή δουλειά, πού καιρός για συζητήσεις. Μια συζήτηση που θα έκανε ο Θανάσης με τη μάνα του δεν έγινε ποτέ...

Ελένη Σβορώνου

Paidikavivlia.blogspot.com - 2 Απριλίου 2011

Ένα εξαιρετικό και πολυβραβευμένο βιβλίο νεανικής λογοτεχνίας που με αληθοφάνεια μιλάει για την διεκδίκηση της ευτυχίας, την ωρίμαση και τον αγώνα ενός εφήβου να «αλλάξει» όταν όλα στη ζωή του μοιάζουν μαύρα και ανούσια.

Μαρία Ρουσάκη

Captainbook.gr - 30 Μαρτίου 2011

Άλλο ένα από τα καλογραμμένα βιβλία του Βασίλη Παπαθεοδώρου και μάλιστα το πιο πολυβραβευμένο. Η ιστορία ενός επαναστάτη εφήβου που βρίσκει καταφύγιο στη μουσική κι όταν ακούει ένα πραγματικά δυνατό κομμάτι εκστασιάζεται και ωθείται σε βίαια ξεσπάσματα. Με διαλυμένη οικογένεια κι έναν περίγυρο που δεν τον καταλαβαίνει. Κι ένα σχολείο που δεν του λέει τίποτα. Και μια συμμορία που τους θεωρεί κολλητούς αλλά δεν αργούν να τον προδώσουν. Ένα παιδί που μιλάει ωμά, περιπαιχτικά, σπάει πράγματα, δέρνει κόσμο, κάνει τον νταή, πλακώνεται με τον πατριό του. Ένα παιδί που ερωτεύεται μια κοπέλα που σκαλίζει κάτω από την επιφάνειά του και του βγάζει απίστευτα συναισθήματα. Που ανακαλύπτει μια αλήθεια για την πραγματική ταυτότητα του πατέρα του που τον σοκάρει. Που παίρνει τη ζωή της μάνας του στα χέρια του αλλά δεν βγάζει σε καλό. Ένα παιδί που νομίζεις ότι δεν έχει τίποτα να προσφέρει στην κοινωνία κι αναρωτιέσαι πότε θα πάει φυλακή. Κι όμως, ο συγγραφέας διάλεξε να μας πει την ιστορία ενός παιδιού με αισθήματα, χαρακτήρα, ντομπροσύνη και ανδρισμό. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν τα αναγνωρίζει σε πρώτη φάση, τα γεγονότα της ζωής όμως τον φέρνουν αντιμέτωπο με τον πραγματικό εαυτό του, αυτόν που θέλει να κρύψει πίσω από τη βιτρίνα και τον δηθενισμό. Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, άμεση, διάφανη και ωμή. Ένα παιδί που βλέπει τον κόσμο του να ανατρέπεται και δεν ξέρει πού να στηριχτεί. Συγκινητικό και ειλικρινές. Ο συγγραφέας μας μεταφέρει βαθιά στην ψυχολογία του εφήβου με τις πλάκες του, το νταηλίκι του, τις καταλήψεις του σχολείου (περιγράφει τα γεγονότα και τα αίτια των καταλήψεων επακριβώς με υποδόριο χιούμορ όπου το σηκώνει η περίσταση βέβαια). Δύο πολύ συγκινητικές σκηνές που με σόκαραν ήταν ο ξυλοδαρμός ενός ανάπηρου παιδιού και ο θάνατος της μητέρας του παιδιού. Και μετά; Το παιδί ξανασηκώνεται στα πόδια του, γίνεται άντρας κι ωριμάζει. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Πάω να ακούσω τα τραγούδια που μας προτείνει ο συγγραφέας γιατί οι στίχοι είναι τόσο ωμοί και ειλικρινείς και έμπλεοι συναισθημάτων που θα ξανακούσω όσα ξέρω με καινούργιο αφτί και όσα δεν ξέρω με ανυπομονησία. Το βιβλίο είναι ένα έντυπο CD που θα θέλετε να ξαναδιαβάσετε, πότε με χαμηλή ένταση, πότε στη διαπασών.

Πάνος Τουρλής

Καθημερινή της Κυριακής - 20 Μαρτίου 2011

Το τέλος της ελληνικής αθωότητας

Μια εφιαλτική αλλά αποδραματοποιημένη ματιά πάνω στους σημερινούς έφηβους

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ, Στη διαπασών, εκδ. Καστανιώτης, 2009
ΕΛΕΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ, Σναφ, εκδ. Εστία, 2010

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑΣ, Υαινες, εκδ. Πατάκης, 2011

Σε λιγότερο από 2 χρόνια, (Ιούνιος 2009 - Φεβρουάριος 2011) κυκλοφόρησαν τρία μυθιστορήματα, τα δύο για εφήβους και νέους, το ένα για ενήλικες, που οφείλουν να προβληματίσουν. Και τα τρία μοιράζονται μια -σπάνια για το ελληνικό μυθιστόρημα και για το ελληνικό κινηματογραφικό σενάριο- γλωσσική φυσικότητα και μια μυθοπλαστική εγγύτητα προς τη σκοτεινή πλευρά της καθημερινότητας που ζούμε και αναπνέουμε. Είναι άραγε τυχαίο ότι η αρετή της φυσικότητας συμπορεύεται στα έργα αυτά με μιαν εφιαλτική αλλά προσεκτικά αποδραματοποιημένη οπτική της σύγχρονης Ελλάδας, ιδιαίτερα των εφήβων της; Η εντυπωσιακή αίσθηση ρυθμού, η μουσικότητα και η ταχύτατη εναλλαγή των εικόνων είναι το τρίτο κοινό στοιχείο των τριών βιβλίων. Δεν αναφέρονται απλώς στον κόσμο των εφήβων. Πείθουν ότι μιλούν τη γλώσσα τους, ότι γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Δεν είναι κείμενα διδακτικά, προσποιητά, βεβιασμένα, αποστειρωμένα: είναι απλώς αβάσταχτα.

Μια νηφάλια ματιά στους σημερινούς πιτσιρικάδες αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι η Μεταπολίτευση είναι πολύ μακρινή υπόθεση, σαν τον Εμφύλιο ή τον Εθνικό Διχασμό. Οπως στην -προφητική- δυστοπία του Αρθουρ Κλαρκ, τους «Επικυρίαρχους» (με τον εύγλωττο αγγλικό τίτλο «Childhood’s End») οι νέοι «μας» είναι, κυριολεκτικά, από «άλλον» πλανήτη. Γεγονότα όπως η δολοφονία του μικρού Αλεξ στη Βέροια και ο Δεκέμβριος του 2008 στην Αθήνα αφήνουν, για διαφορετικούς λόγους, άναυδους όσους μετέχουν ηλικιακά στον προηγούμενο πολιτισμό, που εξέπνευσε κάπου μεταξύ Πτώσης του Τείχους, Διαδικτύου και κινητής τηλεφωνίας.

Η παραβατικότητα των ανηλίκων αυξάνεται (και στη χώρα μας) ραγδαία, προσλαμβάνοντας άγνωστα, μέχρι τώρα, χαρακτηριστικά. Σχετίζεται με εσφαλμένες χρήσεις του Διαδικτύου, με την ανομολόγητη βία που ευδοκιμεί ανάμεσα στους τέσσερις οικογενειακούς τοίχους, την καταστροφή του κοινωνικού και οικογενειακού ιστού, την κατάρρευση των αξιών. Μοιάζει σάμπως η προηγούμενη γενιά να απώλεσε τη σκυτάλη που θα όφειλε να παραδώσει. Είναι δε κοινό μυστικό ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς όλων των σχολείων, «καλών» τε και ταπεινών, ότι μια πρωτόγνωρη σκληρότητα διαχέεται ύπουλα ανάμεσα στα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία, χτυπώντας ήδη την πόρτα του παιδικού σταθμού.

Υποβάθμιση

Αλλο ένα σκληρό βιβλίο του «εδώ» και του «τώρα», το ήδη βραβευμένο «Στη διαπασών» του Παπαθεοδώρου (για εφήβους και νέους), εστιάζει σε υποβαθμισμένα περιβάλλοντα λαϊκών συνοικιών, σε ντουμανιασμένες καφετέριες, στις ομάδες των χούλιγκαν που ελέγχονται από παρακρατικούς εθνικιστές. Πλάι στους αδιάφορους εύπορους γονείς («Υαινες»), την υποκρίτρια-ψυχωτική μητέρα και τον παιδεραστή πατέρα («Σναφ»), έρχεται να προστεθεί ο χαραμοφάης φίλαθλος, ο γκομενιάρης υποαπασχολούμενος οικοδόμος, ο βίαιος πατριός του «Διαπασών».

Και τα τρία βιβλία, μολονότι διακρίνονται για την άφθαστη προφορικότητα της γλώσσας δίχως έκπτωση στην πλοκή και για την άτεγκτη βυθομέτρηση της αλήθειας μας -ή ίσως γι’ αυτό ακριβώς- μας δυσκολεύουν. Κρατούν έναν καθρέφτη στον οποίο με τίποτε δεν θέλουμε να κοιταχτούμε. Στην Αγγλία ή στη Δανία, στη Γερμανία ή στην Ιαπωνία, όταν γράφονται βιβλία τέτοιου επιπέδου, καθίστανται πρώτα αντικείμενο ζωηρής συζήτησης και, σύντομα, εξαγώγιμο προϊόν. Εμείς, κατά βάση, σπεύδουμε να βεβαιώσουμε: «Δεν είμ’ εγώ! Δεν είμ’ εγώ!». Να σχετίζεται άραγε αυτό με την άλλη κρίση; Την άλλη χρεοκοπία μας, την πιο βαθιά;

Μαρία Tοπάλη

Metropolis - 4 Μαρτίου 2011

Το εφηβικό μυθιστόρημα «Στη διαπασών» (εκδόσεις Καστανιώτη) του Βασίλη Παπαθεοδώρου απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου. Βραβευμένο από το περιοδικό «Διαβάζω» και από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, το νεανικό αυτό μυθιστόρημα εντυπωσιάζει με τη χρήση της μουσικής στην αφήγησή του. Ο Θανάσης είναι ένας οργισμένος έφηβος. Εισπράττει βία κατ’ οίκον και την ανταποδίδει στους ξένους. Γίνεται ρατσιστής, ενώ παίρνει ενέργεια και ορμή από τα τραγούδια που ακούει. Μαθητής για τρίτη χρονιά στην Γ΄ Γυμνασίου, με τα ακουστικά στα αυτιά να παίζουν Animals, Rolling Stones, Iggy Pop. Κλέβει, δέρνει και αρέσκεται στο να προκαλεί τρόμο στους γύρω του. Φέρεται σαν νικητής, ενώ μέσα του νιώθει λούζερ. Μπλέκει σε ρατσιστικές οργανώσεις, χάνει τον εαυτό του και η οργή μαζί με το ανεξήγητο μίσος τον κυριεύουν. Θα συνεχίσει να φαντάζεται τη ζωή του μέσα από τα τραγούδια που ακούει «στη διαπασών» ή θα πατήσει το stop στο mixtape του για να ζήσει επιτέλους; Ένα βιβλίο που θέτει ερωτήματα σε μια εποχή τελικά όχι τόσο ανεξήγητα ξενοφοβική.

Ηλίας Κολοκούρης

Bookbar.gr - 26 Φεβρουαρίου 2011

...Από την άλλη πλευρά το «Στη διαπασών» του Βασίλη Παπαθεοδώρου, είναι ένα γοητευτικό νεανικό μυθιστόρημα, με δράση, με αντιφάσεις, με εκρήξεις και επαναστάσεις, με αναζήτηση και αναίδεια, όπως ακριβώς και η εφηβεία. Ένα βιβλίο για τους νέους που αναζητούν, που αντιδρούν, που δεν ακούν τις συμβουλές των μεγάλων και τελικά χαράζουν τη δική τους διαδρομή στην περιπέτεια της ζωής.

ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΠΟΣ, taxiarhes.blogspot.com - 25 Φεβρουαρίου 2011

Μέσα στην υπερπροσφορά τίτλων είναι δύσκολη η εύρεση ενός βιβλίου για εφήβους που να μην τους κερδίζει ως φτηνή μυθοπλασία μαγο-βρυκολολαγνείας και να μην τους απωθεί ως «κλασσικό – ξεπερασμένο», ενός τόμου που να αγγίζει τους περισσότερους, να τους αφορά και να τους κερδίσει. Αν οι ίδιοι, κατεξοχήν απαιτητικό κοινό και απογοητευμένοι από την «αφυδάτωση» του φερώνυμου σχολικού μαθήματος, δεν μαγευτούν από τη Λογοτεχνία, κανείς δεν μπορεί και δεν δικαιούται να τους πείσει. Κι είναι κρίμα, γιατί με ένα καλό βιβλίο, ξεφεύγεις απ’ την καθημερινότητά, βυθίζεσαι στον κόσμο του, στην φαντασία σου και επιστρέφεις ανανεωμένος ή έστω υποψιασμένος.

Εφέτος στο σχολείο επιλέξαμε, μεταξύ άλλων, το βιβλίο στη Διαπασών του Β. Παπαθεοδώρου. Αναφέρεται σε έναν έφηβο, τον Θανάση, ο οποίος ζει σήμερα σε μια υποβαθμισμένη περιοχή των Αθηνών, μεγαλώνει με τον άγριο πατριό και την αδύναμη μάνα του, έχει φορτώσει στον κόκκορα τα του σχολείου και τον πωρώνει η μουσική. Τα κεφάλαια τιτλοφορούνται από στίχους γνωστών τραγουδιών που εκφράζουν την ψυχοσύνθεσή του. Μόνο που η μουσική πολλαπλασιάζει την οργή του κι ο ίδιος αναπτύσσει νομοτελειακά παραβατική συμπεριφορά. Βλέπεις πως αλλά ζητά η ψυχή του, γι’ άλλα κλαίει, μα δεν μπορεί να κυριαρχήσει στο θυμό του. Πόσο είναι καταδικασμένος;

Το βιβλίο το εντοπίσαμε κυρίως διότι είχε κερδίσει πέρυσι το βραβείο στην κατηγορία του εφηβικού βιβλίου του περιοδικού Διαβάζω. Μας άρεσε η περίληψη στο οπισθόφυλλο και πραγματικά η ανάγνωση δικαίωσε τις προσδοκίες. Η υπόθεση ήταν αρκετά ρεαλιστική, το ίδιο και η γραφή, καθώς τα ωραία λεκτικά ευρήματα συνυπάρχουν με την αθυροστομία των εφήβων. Εχθές ανακοινώθηκε πως βραβεύτηκε και στο πλαίσιο των κρατικών βραβείων, αλλά μεγαλύτερο βραβείο θεωρούμε το ότι κέρδισε τον ενθουσιασμό αρκετών από τους μαθητές μας. Στα αναγνωστικά τους ημερολόγια καθένας εστίασε σε κάτι διαφορετικό. Τους άρεσαν οι πρωτότυποι τίτλοι και πολλά από τα κομμάτια τούς κέντρισαν να τα ανακαλύψουν ή να τα σιγοτραγουδήσουν. Τους εντυπωσίασε πώς το ίδιο μήνυμα ερμηνεύεται διαφορετικά από τους ανθρώπους, πώς η αρρώστια δίνει και την θεραπεία ή, αν προτιμάτε, το προτέρημά μας συχνά φαίνεται ανεστραμμένο ως ελάττωμα... Μεγαλωμένα τα ίδια σε διαφορετικό περιβάλλον, δεν ταυτίστηκαν ακριβώς μα αναγνώρισαν στον ήρωα πτυχές του εαυτού τους και γνωστών τους. Λίγοι, εγκλωβισμένοι στο μικρόκοσμό τους ή ανώριμοι, δυσκολεύτηκαν να πιστέψουν πως κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να ισχύσει. Κι όμως, ένα παράθυρο στον κόσμο τούς ανοίχτηκε...

Κάποιοι βυθίστηκαν τόσο που αρνήθηκαν να δεχτούν την «λογοτεχνική» αλήθεια, έπλασαν διαφορετικά σενάρια. Εντόπισαν μικρά μαργαριτάρια που έδωσαν τροφή σε κουβέντες. Το μίσος ως άμυνα κι η ερμηνεία της φράσης της μάνας «δώσε τόπο στην οργή» μονοπώλησαν το ενδιαφέρον τους, όπως και η διψαλέα αναζήτηση ταυτότητας – αναγνώρισης για την οποία μπορούμε να κάνουμε πολλά, τα πρότυπα που έχουμε ανάγκη και αναζητούμε σε λάθος χώρους, ο θάνατος που ταρακουνά. Στηλίτευσαν την αντίδραση του πατριού προς τους μετανάστες που «παίρνουν τις δουλειές», αν και ο ίδιος ουδόλως ψάχνει, την ανειλικρίνεια των μεγάλων, την παρέα που διατηρεί άγνωστους τους κολλητούς αν δεν ανοίγονται και δεν καταθέτουν την αλήθεια τους… «Σημασία δεν έχει η ποσότητα του χρόνου που περνάς με κάποιον, αλλά η ποιότητα της σχέσης», έγραψε κάποιος.

Τα θέματα που θίγονται στο βιβλίο είναι πολλά μα δεν επισκιάζουν την ενδιαφέρουσα πλοκή. Ούτε χαϊδεύουν τα αφτιά των αντιδραστικών εφήβων, ούτε τους προκαλούν αποστροφή ως ηθικοπλαστικά. Κάποιος έγραψε πως νιώθει πλουσιότερος άνθρωπος, αφού το διάβασε, κι όσο κι αν ενυπάρχει η εφηβική υπερβολή, η λύτρωση από τη συγχώρηση, η δύναμη της μετάνοιας, το παράδειγμα της αλλαγής όντως είναι ελπιδοφόρα. Πολύ σκληρή η εφηβεία και δύσκολος ο αγώνας προς την αυτογνωσία και την αυτοεκτίμηση. «...Αλλά κάτεχε ότι μονάχα κείνος που παλεύει με το σκοτάδι μέσα του θα' χει μεθαύριο μερτικό δικό του στον ήλιο» (Ο. Ελύτης)

Ε.Κ

Lesxianaggymafantou.blogspot.com - 7 Φεβρουαρίου 2011

«Στη διαπασών» ακούσαμε τα τραγούδια του ομώνυμου βιβλίου, «στη διαπασών» ακούστηκαν και οι χτύποι της καρδιάς μας, όταν το διαβάζαμε. Το πρώτο βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου που διαβάσαμε, κυριολεκτικά μας καθήλωσε τόσο με τη συγκλονιστική και γρήγορη πλοκή του, όσο και με το πρωτότυπο τρικ του συγγραφέα που συνδύασε αριστοτεχνικά τους τίτλους των κεφαλαίων με τους τίτλους διάφορων τραγουδιών!

Κάτι που φυσικά δεν συνέβη τυχαία. Η μουσική παίζει τον πρώτο ρόλο στη ζωή του Θανάση, του ήρωα μας. Ας αφήσουμε όμως τον ίδιο το Θανάση να μιλήσει. «Να, η μουσική με κάνει να θέλω να κάνω πράγματα, να τρέξω, να ουρλιάξω, να τα σπάσω όλα, καταλαβαίνεις;». Καταλαβαίνετε; Προφανώς όχι. Δεν έχετε ιδέα για το τι συμβαίνει στο βιβλίο. Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα απ’ την αρχή.

Ο Θανάσης είναι 17 χρονών. Έχει μείνει δυο φορές στην ίδια τάξη και δείχνει να έχει τη διάθεση να μείνει και τρίτη. Απ’ ότι φαίνεται, βέβαια, ίσως και να έχει δικαιολογία για αυτό. Με μια μητέρα που συνεχώς «δίνει τόπο στην οργή» και προτρέπει το γιο της να κάνει το ίδιο, έναν πατριό αλκοολικό και τζογαδόρο, που δέρνει όποιον βρεθεί μπροστά του και δυο κολλητούς με τους οποίους δεν μιλάει ποτέ επειδή «το σημαντικό είναι να περνάς καλά ,γι’ αυτό είναι οι κολλητοί, όχι για να σε πρήζουν με τα προβλήματά τους», ίσως δεν του μένει όρεξη να ασχοληθεί με το σχολείο.

Κάνει όμως ένα σωρό άλλα δημιουργικά(!) πράγματα. Αρχικά, την ώρα του σχολείου πηγαίνει σε μια καφετέρια εκεί κοντά, κάτι που του δημιουργεί μια αίσθηση σταθερότητας, κανονικότητας αν θέλετε. Επίσης πηγαίνει στο γήπεδο, όχι φυσικά για να δει ποδόσφαιρο (Θεός φυλάξει!), αλλά για να τα «σπάσει», να δείρει, να ξεσπάσει.

Έτσι, λοιπόν, δεν αργεί να βρεθεί σε επικίνδυνα μονοπάτια. Γίνεται μέλος μιας ακροδεξιάς οργάνωσης και στην τόσο καλή διαγωγή του έρχεται να προστεθεί ο παθιασμένος ρατσισμός. Ωστόσο η ζωή του έχει αρχίσει να αλλάζει.

Γνωρίζει τη Λουίζα, ένα κορίτσι της τάξης του, που είναι όμως πολύ ιδιαίτερο και δείχνει να τον καταλαβαίνει. Η Λουίζα τον βοηθάει να καταλάβει πράγματα για τον εαυτό του, καμιά φορά τον μπερδεύει, ίσως γιατί τελικά εκείνη ξέρει καλύτερα το Θανάση απ’ ό, τι ο ίδιος τον εαυτό του. Ο Θανάσης πρέπει να επιλέξει ποια ζωή θέλει να έχει. Θέλει να εξελιχθεί σε έναν δημιουργικό άνθρωπο, που θα αξίζει το σεβασμό των άλλων, ή θα συνεχίσει να πιστεύει πως «ο φόβος φέρνει σεβασμό»;

Όχι, δε θα σας το πω εγώ αυτό. Ξεχυθείτε στα βιβλιοπωλεία, να το διαβάσετε μόνοι σας! Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι εκπληκτικό, η αλήθεια είναι πως αδικείται σε τούτη την περίληψη... Διαβάστε το λοιπόν, σας το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Είμαι σίγουρη πως θα ενθουσιαστείτε, όπως ενθουσιάστηκα και εγώ...

Εισηγήσεις της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων για το έτος 2010

Από τα καλύτερα ελληνικά μυθιστορήματα για εφήβους. Ενδιαφέρον στόρυ, γραμμένο σε γλώσσα των νέων, χωρίς καθωσπρεπισμούς και ψευτιά, αλλά ταυτόχρονα χωρίς η γλώσσα να γίνεται χυδαία. Η ιστορία αποπνέει την ένταση, τη βία και το άγχος/αγωνία των νέων που προσπαθούν, χωρίς εφόδια -κυρίως γιατί οι ίδιοι τα αρνήθηκαν- να επιβιώσουν. Οι ρυθμοί τους ακολουθούν το ρυθμό της ροκ και σύγχρονης εποχής. Άλλωστε μόνο η μουσική καταφέρνει να συγκινήσει το Θανάση, τον ήρωα της ιστορίας. Όμως κάποτε συμβαίνουν και ανατροπές και είναι αυτές που μπορεί να ξεθάψουν συναισθήματα, που βγάζουν στο φως κρυμμένες ευαισθησίες ή και χαρίσματα. Πολύ καλό, σίγουρα λίστα, πιθανότατα βραβείο.

Μένη Κανατσούλη

Ένα σκληρό και δυνατό βιβλίο γραμμένο στη γλώσσα των μοντέρνων και οργισμένων εφήβων που όμως δεν παύει να είναι λογοτεχνική. Θίγει με διαύγεια τη βία, την απόγνωση, την απογοήτευση, την απελπισία και τα διάφορα άλλα υπαρξιακά προβλήματα της νεολαίας και το λανθασμένο τρόπο που εκδηλώνονται. Χωρίς ίχνος κριτικής - η κριτική βγαίνει από μόνη της.

Συναρπάζει, καθηλώνει ενώ συγχρόνως ανοίγει τις πληγές που όλοι τις ξέρουμε αλλά αλλού κοιτάζουμε. Και παρόλη την οργή που περιέχει, υπάρχει και η συγκίνηση, μια συγκίνηση που δε γίνεται μελό. Ένα βιβλίο που τολμάει. Ίσως το τέλος να είναι κάπως άτονο. Και ίσως οι πολλοί αγγλικοί στίχοι τραγουδιών (που τους χρησιμοποιεί και σαν τίτλους κεφαλαίων) να κουράζουν. Αυτά όμως είναι λεπτομέρειες. Το βιβλίο θα μπορούσε να πάει και για βραβείο.

Ηρώ Παπαμόσχου

Πολύ καλογραμμένο βιβλίο για μεγάλα παιδιά και εφήβους. Προσεγγίζει με τρόπο ευρηματικό το κυρίως θέμα της βίας των νέων, απότοκος τόσο προσωπικών όσο και ευρύτερων κοινωνικών καταστάσεων. Διεισδύει στο εσωτερικό των μυθοπλαστικών ηρώων, αποκαλύπτει τον ψυχισμό τους με ρεαλισμό. Το μόνιμο ερώτημα, «ποιος είναι ο πραγματικός σου εαυτός;» που διατρέχει το μυθιστόρημα είναι ο κύριος άξονάς του. Η απάντηση υποβάλλεται στον αναγνώστη, καθώς και στους ήρωες μέσα από τις συγκρούσεις των τελευταίων με το σχολικό, οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο. Το προτείνω οπωσδήποτε στη λίστα και για βραβείο.

Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου

Πρωτότυπη μυθοπλασία, σκληρή σαν τη ζωή των εφήβων αλλά και την πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση, διανθισμένη με ζωηρούς διαλόγους που δεν τη διακόπτουν, λειτουργεί σαν εσωτερικός μονόλογος-απολογισμός μιας ανήσυχης και επαναστατημένης εφηβείας που αγωνίζεται για την «ποιητική» της. Το πηγαίο/αυθόρμητο χιούμορ, συνυπάρχοντας με διάφορες σκληρές όψεις της δραματικής εφηβικής ζωής, καταφέρνει να εξορκίσει τη ζοφερή ατμόσφαιρα και να διασώσει αναγνωστικές και πραγματικές προσδοκίες. Η οπτική γωνία του έφηβου πρωταγωνιστή και η εύρωστη γλώσσα των σύγχρονων νέων, ικανές από μόνες τους να αναστείλουν κάθε δυσπιστία των έφηβων αναγνωστών, συνιστούν τη «λυδία λίθο» των αναμφισβήτητων αφηγηματικών αρετών της μυθοπλασίας.

Δημήτρης Πολίτης

Μεγάλη άνεση στην καταγραφή συμπεριφορών που συμπορεύεται με τις τρέχουσες γλωσσικές εκφράσεις της γενιάς των εφήβων. Με ενοχλεί ωστόσο η «απογείωση» της βίας, έστω κι αν αντικατοπτρίζει ρεαλιστικές καταστάσεις.

Βάσω Ψαράκη

Ο Θανάσης είναι ένας σύγχρονος έφηβος που ζει μια μίζερη ζωή με τη μάνα, το μέθυσο και βάναυσο πατριό του και τα’ αδέλφια του. Είναι ένα σκληρό αγόρι που δημιουργεί προβλήματα στο σχολείο, έχει κακές σχέσεις με τους συμμαθητές του και μπλέκει με ρατσιστικές παρέες που δημιουργούν βίαια επεισόδια. Κάποια επεισόδια θα το κάνουν να σιχαθεί τον εαυτό του και να δει τη ζωή με άλλο μάτι. Γραμμένο με σκληρή γλώσσα που στο βάθος της όμως ο αναγνώστης διακρίνει μια τρυφερότητα αισθημάτων. Ο συγγραφέας γνώστης των προβλημάτων της εφηβείας, αλλά και της οικογένειας και γενικά της σημερινής κοινωνίας, μας δίνει δυνατούς χαρακτήρες, κι ένα σφιχτοδεμένο κείμενο που θα το χαρούν οι αναγνώστες. Το προτείνω για βραβείο.

Λίτσα Ψαραύτη

Ο Παπαθεοδώρου έχει γράψιμο δυνατό κι αγγίζει την ωμή πραγματικότητα με γλώσσα σκληρή που όμως δεν παύει να είναι λογοτεχνική. Το βιβλίο συναρπάζει και καθηλώνει και παρ’ όλη την οργή και το θυμό που περιέχει, δεν παύει να προσφέρει και συγκίνηση. Μια συγκίνηση που δεν είναι μελό. Είναι ένα βιβλίο που τολμάει.

Ηρώ Παπαμόσχου

Kριτική του Γιάννη Σ. Παπαδάτου - Οκτώβριος 2010

Αυτογνωσίας επώδυνες διαδρομές

Τα προβλήματα της νεολαίας στην εποχή μας είναι οξυμένα. Γνωστά τα αίτια, ατομικά, οικογενειακά ή κοινωνικά, και, βέβαια, τα λογής εμπόδια που ορθώνονται απέναντι στους νέους. Στο μυθιστόρημα, ο κεντρικός ήρωας, ένας έφηβος, ζει σε μια προβληματική οικογένεια: με μια εργαζόμενη μητέρα χαμηλών τόνων, θύμα στην ουσία της συμπεριφοράς του χαρτοπαίχτη πατριού του, σφόδρα αυταρχικού, ανταγωνιστικού και εχθρικού προς αυτόν, και με μια αδελφή που εμφανίζεται στο περιθώριο της υπόθεσης υποταγμένη και μακριά από το προαναφερόμενο κλίμα. Ο έφηβος εμπλέκεται σε μια φασιστική οργάνωση, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στο σχολείο του, βασανίζει, προκειμένου να αστειευτεί, συνομηλίκους του. Η οξεία και πάντοτε οργισμένη συμπεριφορά του και η διεισδυτική κριτική που ασκεί λεκτικά ή με τις πράξεις του απέναντι στον πατριό του και στη μητέρα του, αλλά και στο εκπαιδευτικό σύστημα και στις αντιλήψεις του κοινωνικού σώματος, έρχεται σε συστοιχία με τις παλινδρομήσεις, τις εσωτερικές συγκρούσεις, αλλά και τις αποσπασματικές κινήσεις που κάνει ώστε να νιώσει ασφαλής.

Τελικά, μέσα από μια καταβύθιση και στην ουσία ανίχνευση της ζωής, η γεμάτη οδυνηρές εμπειρίες και απογοητεύσεις διαδρομή του ευοδώνεται, όταν γνωρίζει την κατανόηση και τον έρωτα στο πρόσωπο μιας συμμαθήτριάς του. Οι πρακτικές του, τα τραγικά αδιέξοδα που οδηγείται, κυρίως όταν γνωρίζει τον πραγματικό του πατέρα ή όταν η μητέρα του πεθαίνει, τον αναδεικνύουν ως έναν τραγικό ήρωα ενός σύγχρονου έπους. Είναι ένας σφαιρικός ήρωας που συνειδητά ή ασύνειδα υψώνει στις πλάτες του τη μοίρα μιας κοινότητας η οποία εμπεριέχει χαρακτηριστικά των σύγχρονων εφηβικών προβλημάτων στην εμπλοκή τους με την οικογένεια, το σχολικό μηχανισμό, γενικά την κοινωνική πραγματικότητα και την ανασφαλή περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Η υπόθεση, μέσα από μια προοδευτικά κλιμακούμενη πλοκή, αποτυπώνεται ως μια σύνθεση της προσωπικής αγωνίας και του κοινωνικού στοιχείου, παρουσιάζεται δε μέσα από κεφάλαια που σχετίζονται με κάποιο από τα τραγούδια που ακούει ο έφηβος, μιας και η ψυχική του διάθεση συνδέεται με αυτά. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση με τη γλώσσα της νεολαίας οδηγεί τον αναγνώστη να συνδιαλέγεται ουσιαστικά με το κείμενο και να στέκεται αποστασιοποιημένος και κριτικά απέναντι σε αυτό. Πρόκειται για ένα ρεαλιστικό, σκληρό, για γερά νεύρα μυθιστόρημα, για μια ομολογία που δρα ως «μαρτυρία» ενός τμήματος της σύγχρονης νεολαίας, με αλλεπάλληλες κορυφώσεις που επιτείνουν την αγωνία, γραμμένο από έναν συγγραφέα με επιτυχημένη πορεία στο εφηβικό μυθιστόρημα. Αν και στη ροή της αφήγησης παρατηρείται μια επανάληψη στο ίδιο μοτίβο των σκληρών πράξεων του εφήβου, τούτο δεν μειώνει την αξία του έργου, η οποία τελικά μεταφράζεται στην ανίχνευση της ελπίδας και στην κατάκτηση της αυτογνωσίας μέσα από τις επώδυνες διαδρομές που ενέχει η μοίρα της ανθρώπινης περιπέτειας στους πρώτους σταθμούς της πορείας της.

Γιάννης Σ. Παπαδάτος

Λέκτορας του Τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Papakistimpaniera.gr, τεύχος 5 - Οκτώβριος 2010

Καθρέφτη καθρεφτάκι μου, είμαι λούζερ, ντεμοντέ, σπασίκλας, θύμα, νικητής ή μάγκας; Κι αυτό που βλέπω στον καθρέφτη μου είναι σίγουρα αυτό που βλέπουν και οι άλλοι;

Το Στη Διαπασών είναι ένα μυθιστόρημα για νέους που δεν θέλουν να φαντάζονται τη ζωή τους, αλλά να τη ζουν.

Μελωδικό, δυνατό και άκρως ρεαλιστικό, διαβάζεται στη διαπασών.

Ελένη Κατσαμά

Bookcrossing.gr - 25 Σεπτεμβρίου 2010

Ένα όμορφο νεανικό βιβλίο που αφορά και απευθύνεται σε νέους και πράγματα που αντιμετωπίζουν. Ο Παπαθεοδώρου είναι πολύ συνεπής σε αυτό που κάνει και το κάνει με ειλικρίνεια και καλά.

Karjim

Kid and the city - Τεύχος 1 - Ιούνιος 2010

Ένα βιβλίο για εφήβους και νέους, αλλά όχι μόνο. Είναι ένα βιβλίο «άγριο», αλλά και τρυφερό, γεμάτο μουσική. Τα κεφάλαιά του εμπνέονται από ένα μουσικό κομμάτι ροκ, ο ήρωάς του, ο Θανάσης, είναι ένας 17-χρονος που ζει και δρα ανάλογα με το κομμάτι. Μια μουσική είναι η ζωή του, μια μουσική άγρια και ωμή, όπως κι αυτός, αλλά που στο τέλος ηρεμεί, όπως κι ο ήρωας της «Διαπασών».

Ο Θανάσης είναι παιδί με παραβατική συμπεριφορά, νέος από αυτούς που «μπλέκουν με κακές παρέες». Και προδίδεται. Και τρώει χαστούκια από τη ζωή το ένα μετά το άλλο. Και αρχίζει να αναθεωρεί.

Η δράση του βιβλίου είναι εσωτερική, ο ήρωας βράζει, θέλει να εκραγεί. Και μαζί με αυτόν συμβαδίζουν και οι αναγνώστες, ζουν τις αγωνίες του και τις ανασφάλειές του. Κάτι εντελώς φρέσκο και νεανικό, γεμάτο χιούμορ, το χιούμορ που κάνει ένας 17-χρονος και όχι ο συγγραφέας που γράφει για ένα 17-χρονο. Και γι’ αυτό το λόγο είναι εντελώς πρωτότυπο και ειλικρινές.

Με το βιβλίο γέλασα, προβληματίστηκα, συγκινήθηκα. Μα πάνω απ’ όλα το διάβασα μονορούφι και το συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όλους.

Πάνος Χριστοδούλου

Rhodes.aegean.gr/atlas/writers/papatheodorou.htm - 2010

Άτλαντας παιδικής λογοτεχνίας

Ο Θανάσης, ένας νεαρός έφηβος, με προβλήματα στην οικογένεια, αγαπά το μίσος. Επίσης, τρελαίνεται για τη μουσική, αλλά εκνευρίζεται με τους καθηγητές του, τους ξένους και τ’ αδέλφια του. Συγκρούεται ή δέρνει τους συμμαθητές του, μαλώνει με τον πατριό του, εγκαταλείπει το σπίτι του, μπλέκεται σε ρατσιστικές οργανώσεις. και Ό,τι κάνει το βρίσκει σωστό, ακόμα και αν είναι βίαιο. Συγκρούεται με την ίδια τη ζωή. Τι θα γίνει όμως όταν και η ζωή αποφασίσει να συγκρουστεί και αυτή μαζί του; Όταν ο ίδιος καταλάβει ότι εκείνο που μισεί περισσότερο είναι το είδωλό του στον καθρέφτη; Σταδιακά συνειδητοποιεί την κατάσταση και... . Πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, αρκετά καλογραμμένη, η οποία με νατουραλισμό αποδίδει κινδύνους που διατρέχουν οι έφηβοι και καταστάσεις στις οποίες εμπλέκονται ή ενδεχομένως να εμπλακούν. Αριστοτεχνική πλοκή.

ΤΑ ΝΕΑ,  Βιβλιοδρόμιο - 27 Μαρτίου 2010

Περιπέτειες εκρηκτικής έντασης

Ο Θανάσης, νεαρός εξεγερμένος, ντοπάρεται με τη μουσική στη διαπασών κι ανεβάζει την αδρεναλίνη του στον άγριο ρυθμό του σκληρού ροκ προσπαθώντας να ξεφύγει από τη μιζέρια των δυτικών αθηναϊκών προαστίων. Ενδιαφέρον ψυχογράφημα που βρίσκεται πολύ κοντά στην πραγματικότητα των νέων.

Μαρίζα Ντεκάστρο

Anamesastoustoixous.blogspot.com - 24 Φεβρουαρίου 2010

Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΣΧΗΣ

Το Σάββατο 21 Φεβρουαρίου η Λέσχη Ανάγνωσής μας συναντήθηκε για να συζητήσει για το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου «Στη διαπασών», το οποίο παρουσιάζουμε πιο πάνω. Το συγγραφέα τον περιμένουμε στο σχολείο μας στις 14 Απριλίου και ενόψει της συνάντησης μαζί του αποφασίσαμε να διαβάσουμε δύο τουλάχιστον βιβλία του. Όλα τα μέλη της λέσχης ήταν ενθουσιασμένα με το βιβλίο και αυτό φάνηκε και από τη συζήτηση που ακολούθησε.

Η Κατερίνα με τον Αποστόλη εντυπωσιάστηκαν από τον τρόπο γραφής του συγγραφέα και συγκεκριμένα τους άρεσε που έγραφε «σαν ένα δεκαπεντάχρονο παιδί». Παράλληλα- όπως και σε αρκετούς άλλους - άρεσε το ότι οι τίτλοι των ενοτήτων ήταν τραγούδια και μάλιστα τα περισσότερα από αυτά δεν τα γνώριζαν και, αφού ανέτρεξαν στο διαδίκτυο, τα άκουσαν και τους άρεσαν πολύ – αν και τραγούδια μιας άλλης εποχής.

Η Δανάη και η Στέλλα πάλι είπαν πως τους άρεσε η ενότητα που αναφερόταν στο θάνατο της μητέρας και ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκε, καθώς και το επεισόδιο με τον ανάπηρο στην παρέλαση (πράγμα που έκανε πολλά παιδιά να ανατριχιάσουν...). Επίσης η Δανάη χάρηκε που το βιβλίο δεν είχε το κλασσικό happy end και επέτρεπε στον αναγνώστη να συνεχίσει την ιστορία, όπως ήθελε.

Η Θωμαή με το Γιάννη εστίασαν στη σχέση με τη Λουίζα και στη στήριξη που πρόσφερε στον Θανάση. Η Άννα με τη σειρά της μίλησε για την ανύπαρκτη στήριξη από την οικογένεια και το γεγονός πως ο Θανάσης ακολουθεί με ευκολία τον Κλεομένη, ο οποίος του προσφέρει το αίσθημα του να ανήκει κάπου. Ωστόσο, η Ελένη με την Μαρία υποστήριξαν πως ο ήρωας είχε πολλά καλά στοιχεία και πως ο ίδιος είχε τη δύναμη να σταθεί στα πόδια του. Η Μιράντα αναφέρθηκε στο γεγονός πως η μουσική κυριαρχούσε στη ζωή του παιδιού και στο εξώφυλλο του βιβλίου που της άρεσε πολύ. Η Ελένη, ωστόσο, είπε πως τα τραγούδια δεν την έπεισαν ,γιατί ήταν παλιά στο σύνολο τους και δεν αποτελούν πρώτη επιλογή ενός εφήβου.

Όλοι συμφώνησαν πως η μητέρα ήταν το πρόσωπο που κρατούσε ενωμένη την οικογένεια, αλλά τα μέλη της οικογένειας το συνειδητοποιούν μετά το θάνατό της, όταν πια είναι πολύ αργά να επανορθώσουν. Οι σκηνές του ξυλοδαρμού της μητέρας και ο θάνατος της αποτέλεσαν τα πιο δυνατά και συγκινητικά σημεία του βιβλίου.

Συνολικά η βαθμολογία του βιβλίου ήταν 9! Ωστόσο περισσότερα θα σας πούμε μετά τη συνάντηση με τον ίδιο τον κ. Παπαθεοδώρου!

Και για να σας δώσουμε μια γεύση μουσικής από το βιβλίο, σας αφιερώνουμε το τραγούδι που "κόλλησε" σε όλους μας! "I don't like Mondays", Boomtown Rats και Bob Geldof.

Ελευθεροτυπία - 29 Ιανουαρίου 2010

Βιβλία από τους πάγκους των βιβλιοπωλείων

Ένα νεανικό, κοινωνικό μυθιστόρημα. Θαρραλέα, εντοπίζει κάποιος πολιτική χροιά, ίσως μέσα από κάποιους συμβολισμούς. Ο Θανάσης είναι έφηβος, επαναλαμβάνει για τρίτη φορά τη Γ' Γυμνασίου, ζει με τη μητέρα του, τον πατριό και τα δύο μικρότερα αδέλφια του. Η βία είναι παντού γύρω, στο σπίτι του εκπορεύεται από τον πατριό του και στη γειτονιά του αναπαράγεται παντού. Από τις βρισιές και τους τσακωμούς τους μέχρι την κακής ποιότητας μουσική που ακούνε. Ακόμα και τις ώρες της κοινής ησυχίας, τις ώρες που «και καλά» κοιμούνται. Το μόνο που τους ενοχλεί είναι η δικιά του μουσική, γιατί έχει ξένο στίχο. Η μουσική είναι ο οδηγός σε αυτή την αφήγηση. Την ακούει παντού και πάντα, σε σημείο που αυτή τον καταπίνει και τον αφομοιώνει, τον παγιδεύει.

(Η μουσική μού δίνει ενέργεια, αδρεναλίνη, ορμή. Μάλιστα μου παραδίνει ορμή, πιστεύω ότι με σπρώχνει να κάνω... ε, πώς να το πω; Να κάνω πράγματα. Τι πράγματα;) σελ. 11

Εχει γίνει και ο ίδιος ήδη «ξενιστής» της βίας. Την ασκεί απέναντι στους συμμαθητές του και στους ξένους. Γίνεται μέλος χουλιγκανικών και εθνοχουλιγκανικών ομάδων. Σπάει, κλέβει, δέρνει και φοβερίζει καθώς περνάει στάδια μύησης. Έτσι εκκωφαντικά αλλά και μελωδικά εξιστορείται η ζωή του Θανάση, και αυτό συμβαίνει στη μήτρα της δικής μας κοινωνίας, κάνοντας το βιβλίο να διαβάζεται με ταχύτατους ρυθμούς.

Στον αντίποδα, η μητέρα του, η «κυρα»-Ελευθερία της γειτονιάς, είναι μια χλομή σχεδόν σκιά, μοδίστρα. Και ναι, συμβολικά είναι κάτι παραπάνω από μητέρα. Αυτή δεν αγαπά την «άγρια» μουσική που ακούει ο γιος της, αγαπημένο της τραγούδι είναι το Κόκκινο γαρίφαλο. Τελικά τα πράγματα θα πάρουν μια δραματική τροπή, καθώς φαίνεται πως με κάποιο τρόπο χρειάζονται θυσίες ζωής για να αλλάξουν τα πράγματα. Και οι θυσίες αλλάζουν από εποχή σε εποχή.

Κλείνοντας, μοιάζει να επιτυγχάνεται μια ισορροπία ή, γιατί όχι, και μια εκεχειρία, μια μετατροπή, καθώς οι κοινωνικές συνθήκες που τα δημιούργησαν, το περιβάλλον, μάλλον παραμένουν.

Ίσως κάποιους να ξενίσει το γεγονός πως η μουσική που ξεσηκώνει ως τα άκρα τον νεαρό αποτελείται από κομμάτια των: The Animals, Rolling Stones, Queen, Depeche Mode, Iggy Pop, Radiohead κ.τ.λ. -απλώς γιατί αναφερόμαστε στο σήμερα -, είναι όμως ο μελωδικός πλοηγός του αφηγήματος. Αυτό το σήμερα που κάνει σχεδόν επιτακτική τη γραφή και την ανάγνωση τέτοιων βιβλίων. Είτε συμφωνούμε είτε όχι με τις εκάστοτε απόψεις.

Ανδρέας Χατζηνικολάου, Αλέξανδρος Στεργιόπουλος, Δημήτρης Δαλδάκης

Bookpress - 22 Ιανουαρίου 2010

Πρίγκιπες, πριγκίπισσες κι επαναστάτες

Η λογοτεχνία για εφήβους συναρπάζει και ξεσηκώνει. Όπως οφείλει.

Ένα βιβλίο για τα ακραία συναισθήματα, όπως η οργή και το μίσος, που μπορεί να καλλιεργηθούν πολύ εύκολα στην περίοδο της εφηβείας, ένα διάστημα στη ζωή των ανθρώπων όπου μύθοι και ήρωες υψώνονται ή καταρρίπτονται, διαλέγει κανείς πλευρές και πρότυπα, γίνεται συχνά εν αγνοία του νικητής ή «λούζερ», χαμένος. Ένα τέτοιο χαμένο αγόρι, ο Θανάσης, ψάχνει να βρει τον δρόμο του, με τη μουσική στα αυτιά του στη διαπασών, χάνεται για λίγο σε ρατσιστικές οργανώσεις, διαλέγει τη βία, συντρίβεται... Ένα από τα πιο «δυνατά» εφηβικά μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων, το «Στη Διαπασών» υπογράφει ένας συγγραφέας που προτρέπει με κάθε βιβλίο του τους αναγνώστες του να αναρωτιούνται, να αμφισβητούν, να ασκούν κριτική και να κάνουν αυτοκριτική. Στις αποσκευές του για το μέχρι σήμερα έργο του, ο Βασίλης Παπαθεοδώρου κουβαλά το κρατικό βραβείο, το βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω», διακρίσεις από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά.

Αναστασία Καμβύση

ΤΑ ΝΕΑ-Βιβλιοδρόμιο - 16 Ιανουαρίου 2010

Διάβασα... Παπαθεοδώρου και Μπγιόρνσταντ

Δύο μυθιστορήματα με φόντο τη μουσική. Το "Στη διαπασών" του Βασίλη Παπαθεοδώρου (Εκδ. Καστανιώτη) και η "Λέσχη των Νέων Πιανιστών" του Κetil Βjornstad (Εκδ. Πόλις, μτφ. Γιουλίκα Σαμαρά). Στο πρώτο, ο Θανάσης, νεαρός εξεγερμένος, ντοπάρεται με τη μουσική και ανεβάζει την αδρεναλίνη του στον άγριο ρυθμό του σκληρού ροκ, προσπαθώντας να ξεφύγει από τη μιζέρια των δυτικών αθηναϊκών προαστίων. Στο δεύτερο, ο Άξελ και η παρέα του, ισχνή νεολαιίστικη μειοψηφία, βυθίζονται στον Ραβέλ, στον Μπραμς, στον Σοπέν, πνιγμένοι από τους δικούς τους άπιαστους στόχους δεξιοτεχνίας, προσμένοντας το ντεμπούτο που θα τους καθιερώσει ως ταλέντα.

Γύρω απ΄ όλους, ένα σύμπαν φορτωμένο με τα ερωτήματα της ηλικίας: το δίκαιο και η αδικία, οι φιλοδοξίες, το σεξ και ο έρωτας, το σχολείο, οι δύσκολες οικογενειακές σχέσεις, το χρήμα. Και οι δυο νέοι ανήκουν σε ομάδες: στην παραβατική και περιθωριακή ο Θανάσης, στη φιλόδοξη, αλλά εξίσου σκληρή "Λέσχη των Νέων Πιανιστών" ο Άξελ. Τα θέματα που τους απασχολούν είναι τα ίδια και η ζωή τους αρχίζει δυστυχώς με αρνητικό πρόσημο. Οι δημιουργοί τους, κοντά στην ηλικία μεταξύ τους, γνωρίζουν καλά τις ταραχές της εφηβείας, ίσως και να έχουν παιδιά στην ηλικία των ηρώων τους. Θα μπορούσαν να απευθύνονται στο ίδιο ηλικιακό κοινό, δηλαδή στους εφήβους, καθώς πραγματεύονται παρόμοιες καταστάσεις.

Είναι το θέμα εκείνο που προσδιορίζει το αναγνωστικό κοινό των λογοτεχνικών βιβλίων; Προφανώς όχι. Είναι ο τρόπος γραφής και η εμβάθυνση, που προσδίδει λογοτεχνικότητα και εύρος στο μυθιστόρημα. Το "Στη διαπασών" είναι πιο κοντά σε όσα προσφέρουν οι Έλληνες συγγραφείς νεανικής λογοτεχνίας και έχουν συνηθίσει να διαβάζουν οι αναγνώστες της, οι οποίοι ακόμα κι αν δεν έχουν ακριβή γνώση και παραστάσεις από την κοινωνική πραγματικότητα που παρουσιάζει το βιβλίο, την πιάνουν στον αέρα.

Η ανάγνωση της "Λέσχης των Νέων Πιανιστών" προϋποθέτει αναγνωστική και ψυχολογική ωριμότητα, γι΄ αυτό και αναφέρεται ως μυθιστόρημα για ενηλίκους. Ο λόγος δεν έχει σχέση με το ότι η ιστορία τοποθετείται στην άγνωστη, για εμάς, νορβηγική κοινωνία και το φόντο της είναι σκοτεινό και βαρύ. Είναι η επεξεργασία των χαρακτήρων που κάνει τη διαφορά, καθώς ο συγγραφέας παρατηρεί προσεκτικά και αποδίδει με λεπτότητα την κάθε μικρή και μεγάλη ψυχική μετάπτωση των ηρώων. Θα επισημαίναμε, λοιπόν, χωρίς πρόθεση αξιολόγησης, ότι κατά κανόνα η τάση των συγγραφέων που γράφουν νεανική λογοτεχνία είναι σχετικά περιγραφική, τους λείπει δηλαδή η εσωτερικότητα που χαρακτηρίζει τη λογοτεχνία για ενηλίκους, η λεπτομερής επεξεργασία συναισθημάτων και καταστάσεων, η ενδοσκόπηση των ηρώων.

Τα δύο μυθιστορήματα ξεχωρίζουν, το καθένα για τους λόγους του. Για εφήβους το πρώτο, για νεαρούς ενηλίκους και ενηλίκους το δεύτερο

Μαρίζα Ντεκάστρο

ITHACA Online, Issue No 52 - December 2009

Music and aggression rule a troubled life

Thanasis’s customized soundtrack goes everywhere with him on with his MP3 player, echoing his discontents and pumping up his helpless rage. Music is a buffer against the irritations of a dysfunctional home and the school where he is about to be kept back for another year. His only companions are two inarticulate underlings in a group of nationalist thugs that targets immigrants, ignored by complaisant authorities. An invitation from the group’s cruel but charismatic leader leads to a brutal initiation and an alarming revelation about his birth-father. Though accustomed to seeing his mother mistreated by his abusive stepfather, and adept at bullying his own classmates, Thanassis rebels against the leader after performing a savage attack on his orders. When the group turns on him, he finds solidarity in unexpected quarters and begins to understand true friendship. With its keen sense of the zeitgeist, "Full Blast" speaks directly to young readers.

Athens Voice - 10-16 Δεκεμβρίου 2009

«ΣΤΗ ΔΙΑΠΑΣΩΝ» Βασίλης Παπαθεοδώρου, εκδ. Καστανιώτη

Μηχανάκια, φίλοι, κορίτσια, θυμός, μίσος, γήπεδο, σκουλαρίκια, αρρώστια με τη μουσική, μπιλιαρδάδικα, αλητεία. Κάθε κεφάλαιο της ζωής του Θανάση (και του βιβλίου) και ένα κομμάτι: Rolling Stones, Queen, Quiet Riot, Depeche Mode... σαν το soundtrack μιας σκληρής καθημερινότητας. Είναι τόσο αληθινό και ενταγμένο στη ζωή της νεότητας (ειδικά των αγοριών) που δυσκολεύεσαι να πιστέψεις ότι αυτός που το γράφει είναι ενήλικας, και μάλιστα από τους πιο αναγνωρισμένους σε αυτή την κατηγορία.

Δήμητρα Τριανταφύλλου-Αγγελική Μπιρμπίλη

Ειδικό ένθετο της "Καθημερινή της Κυριακής" - 13 Δεκεμβρίου 2009

Λογοτεχνία στη διαπασών

Αρκουδάκια, λιοντάρια, παραβατικοί έφηβοι στα Καμίνια: πλούσια εσοδεία για παιδιά και για ανήσυχους γονείς

Σε εφήβους άνω των 14 και σε ενήλικες απευθύνεται το δεύτερο διαμάντι των φετινών επιλογών μας: μια ελληνική εφηβική νουβέλα που δεν έχει τίποτε απολύτως να ζηλέψει από έναν Νικ Χόρνμπυ ή έναν J.D.Salinger. Με τίτλους τραγουδιών και των τραγουδιστών τους να επιγράφουν τα κεφάλαιά του, το Στη διαπασών, δια χειρός του ήδη βραβευμένου Βασίλη Παπαθεοδώρου, είναι ένα από τα καλύτερα και, πάντως, τα ειλικρινέστερα ελληνικά βιβλία των τελευταίων ετών, που αξίζει να διεθνοποιηθεί. Βουτώντας στα απόνερα του Γυμνασίου μιας υποβαθμισμένης συνοικίας του Πειραιά, ανάμεσα στα μπιλιάρδα, τις καφετέριες, τα γήπεδα, τα συνεργεία αυτοκινήτων και τα αγιάτρευτα, τα πασίγνωστα και ανομολόγητα οικογενειακά μικρο-εγκλήματα που διαπράττονται εντός των ασφυκτικών τοίχων του διαμερίσματος, παρακολουθούμε χωρίς περιττές δραματοποιήσεις, με γρήγορο ρυθμό και χιούμορ, να γεννιούνται ο έρωτας, η ξενοφοβία, η βία, η γραφική αλλά καθόλου ακίνδυνη εθνικιστική συμμορία των «Ελευθερολακώνων», η επίγνωση.

Το χαρμάνι μιας προσεγμένης δραματουργίας και μιας χυμώδους, σπάνιας στη φυσικότητά της, χρήσης του διαχρονικά εξωτικού γλωσσικού ιδιώματος των πιτσιρικάδων πείθει και συμπαρασύρει. Υποχρεωτικό ανάγνωσμα για πολιτικούς, εκπαιδευτικούς, αστυνομικούς και, εννοείται, για γονείς.

Μαρία Τοπάλη

ΤΑ ΝΕΑ-Βιβλιοδρόμιο - 12 Δεκεμβρίου 2009

Βασίλης Παπαθεοδώρου "ΣΤΗ ΔΙΑΠΑΣΩΝ"
Βασίλης Παπαθεοδώρου "ΑΛΦΑ"
(Παρουσίαση μαζί με το βιβλίο της Ελπίδας Ισμαήλ "Η ΕΛΠΙΔΑ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ" (Κέδρος)

Ένα κορίτσι, ένα αγόρι... Δύσκολοι έφηβοι, περιθωριακοί, ο καθένας στον δικό του κόσμο! Δύο μυθιστορήματα με φόντο τη μουσική στη διαπασών. Ο Θανάσης και η Τζένα ντοπάρονται με τη μουσική κι ανεβάζουν την αδρεναλίνη τους στον άγριο ρυθμό του σκληρού ροκ προσπαθώντας να ξεφύγουν ο πρώτος από τη μιζέρια των δυτικών αθηναϊκών προαστίων και η κοπέλα από τα τραύματα του παρελθόντος της. Στο Άλφα, ο Αλέξης συνειδητοποιεί την τρέλα των περιθωριακών που τα σπάνε στο Πολυτεχνείο κι αλλάζει ζωή...

Μαρίζα Ντεκάστρο

BOOKS & IDEAS, "ATHENSPLUS" - November 20, 2009

Living life at full volume

A rebellious youth follows his own soundtrack in Vassilis Papatheodorou’s new novel

His MP3 player ramped up to full volume, Thanasis moves to the beat of music that matches his desire to let off steam. The 17-year-old narrator of Vassilis Papatheodorou’s "Sti diapason" (Full Blast), published by Kastaniotis, is consumed with rage and frustration.

Home is cramped accommodation in the run-down suburb of Kaminia, shared with his gentle, ailing mother, his brutal, shiftless stepfather and a sister who can’t wait for him to leave so she can have a room of her own instead of sharing with their 4-year-old brother who still wets his bed. School is no refuge from family fights and his stepfather’s drunken aggression. Though Thanasis may read history for pleasure, he systematically plays hooky and has already been kept back two classes. On the rare occasions he puts in an appearance, he vents his rage on other pupils, especially the children of migrants.

His only companions are a couple of taciturn youths who hang out at a local pool hall where they drink coffee and play pool or backgammon. Thanasis reads their mutual silence as complete understanding and is flattered when they introduce him to a local tough, the leader of a gang of nationalist thugs. Under his tutelage, Thanasis soon graduates from random bullying to organized hooliganism at football matches, where corrupt police officers turn a blind eye, and later to more sinister attacks on innocent targets, mandated as an initiation into the gang.

The only counterbalances to the extremists’ dark influence are his kindly but ineffectual mother, and Louisa, a classmate he is attracted to. It takes a revelation about the biological father he has never known, a tragedy and a scene too brutal even for him to stomach to make Thanasis consider changing his personal soundtrack and moving to a new beat.

Papatheodorou is skilled at tackling different subjects from a teenager’s point of view. His previous novel, the dystopian "Chnota sto tzami" (Breath on the Window Pane), published last year by Kedros, won a State Award, the Diavazo Award and a commendation from IBBY’s Greek branch of . Here he provides a soundtrack, one song per chapter of his hero’s story.

On that subject, a note to the publisher: With the names of singers and the titles and lyrics of their songs readily accessible, is it too much to expect a proofreader to correct howlers like "Amy Whinehouse," and Radiohead’s "Greep?"

Occasionally the adult mind-set takes over and we hear the author’s voice rather than the hero’s, as when Thanasis wonders why some schoolgirls put their feet on bus seats "where an elderly woman might sit" or why he and his pals address each other as "jerk," which is a bit improbable from a lad who trashes a friend’s party. Overall, however, "Full Blast" is effective, as the author convincingly portrays the dysfunctional background that has produced his disaffected, angry hero and made him ripe for the plucking by racist extremists.

by Vivienne Nilan

Σούπερ Κατερίνα - 1 Νοεμβρίου 2009

ΒΙΒΛΙΟ - ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΗ ΔΙΑΠΑΣΩΝ»

Οργισμένος με όλα και όλους, ο Θανάσης τα παίρνει στο κρανίο με την πρώτη ευκαιρία. Ειρωνεύεται την αδερφή του, πλακώνεται με τους φίλους του, μισεί τους ξένους, μπλέκει με κακές παρέες. To παίζει ήρωας ταινίας βίας και πιστεύει ότι είναι born to be wild, μέχρι που κάποια γεγονότα τον κάνουν να συνειδητοποιήσει ότι στην πραγματικότητα μισεί τον εαυτό του! Ένα βιβλίο για τους νέους που κάνουν τους νικητές ενώ είναι χαμένοι και για εκείνους που αποφασίζουν να αντιμετωπίσουν τη ζωή κατάματα κι όχι μόνο μέσα από το σκληρό ροκ!

Εφημερίδα «Η Σφήνα» - Σεπτέμβριος 2009

Εφηβικές ανησυχίες, αλλά και εναλλαγές συναισθημάτων, σκληρότητα και χιούμορ: η απεγνωσμένη φωνή της εφηβείας. Ένα νεανικό, σύγχρονο μυθιστόρημα με ιδιαίτερο ύφος, τρέχουσα γλώσσα σε ένα ρυθμό με πολλές εντάσεις. Μια φρέσκια πρόταση στη νεανική λογοτεχνία.

Κωστούλα Τωμαδάκη

Matia.gr - 2009

«Στη διαπασών», του Βασίλη Παπαθεοδώρου, o Θανάσης μισεί το σχολείο, μισεί τους ξένους που παίρνουν τις δουλειές, που εναρμονίζονται και δε ξεχωρίζουν απ' τους Έλληνες, μισεί τον πατριό του, που έχει δείρει πολύ κι αυτόν και την μητέρα του. Δεν αντέχει να ζει μέσα στο σπίτι του και γι' αυτό φροντίζει να λείπει τις περισσότερες ώρες. Δεν αντέχει ούτε και το σχολείο γι' αυτό έχει μείνει ήδη δύο φορές στην Τρίτη Γυμνασίου. Οι φίλοι του πηγαίνουν πια Δευτέρα Λυκείου, οι συμμαθητές του τον γνωρίζουν ελάχιστα και οι περισσότεροι καθηγητές δεν ξέρουν καν ότι υπάρχει στην τάξη μιας και έχει εκφοβίσει τον απουσιολόγο για να μην του βάζει απουσίες.

Αγάπη του είναι η μουσική. Η μουσική του δίνει ρυθμό. Νιώθει πως η άγρια μουσική που του αρέσει ν' ακούει τον παρακινεί σε πράξεις βίαιες. Είτε είναι η μουσική, είτε ο θυμός που κοχλάζει μέσα του, οι πράξεις βίας που κάνει γίνονται όλο και περισσότερες. Παρασύρεται και βουλιάζει. Μέχρι πού άραγε μπορεί να φτάσει; Ποιος είναι ο πραγματικός του εαυτός και για πόσο ακόμη θα ζει αυτή την ιμιτασιόν ζωή;

Κάθε κεφάλαιο έχει τον τίτλο ενός τραγουδιού που συνοδεύει τις πράξεις και τα συναισθήματα του Θανάση. Ο συγγραφέας δεν σε αφήνει απλό παρατηρητή. Με τις περιγραφές του σε βάζει να στέκεις δίπλα στον Θανάση και να μοιράζεσαι το ένα ακουστικό του mp3 player του, ακούγοντας κι εσύ την ίδια μουσική. Το «Στη διαπασών» είναι ένα βιβλίο-γροθιά. Δυνατό, πέρα για πέρα ανθρώπινο, που προβληματίζει. Είναι ένα βιβλίο που θα αγγίξει την ψυχή του κάθε αναγνώστη με ένα ή περισσότερους τρόπους. Είναι ένα βιβλίο που το ζεις μέσα απ' τον ήρωα του έντονα, δυναμικά, λυτρωτικά με αγωνία και με πάθος, με πόνο και με ελπίδα. Είναι ένα βιβλίο που σε βάζει για τα καλά στον κόσμο των εφήβων και κάνει τους εφήβους να νιώθουν -όντας σε έναν οικείο γι' αυτούς κόσμο-, να βρίσκουν λύσεις και σωστά μονοπάτια και σκέψεις και προβληματισμούς.

Το «Στη διαπασών» είναι ένα βιβλίο που είναι σαν να το ακούς στη διαπασών, που το ζεις και το νιώθεις στη διαπασών. Είναι ένα βιβλίο που το λάτρεψα, διαβάστε το και είμαι σίγουρη ότι θα το λατρέψετε κι εσείς.

Ολυμπία Κατσένη

Απονομή Βραβείων 53ου διαγωνισμού Γ.Λ.Σ. - 12 Ιανουαρίου 2009

Φέτος στη λίστα των βραβείων της Γ.Λ.Σ. για τη συγγραφή βιβλίων για παιδιά ήρθε να προστεθεί άλλο ένα σχετικό με τη μουσική. Η Επιτροπή, αφού διάβασε τα έργα με προσοχή, κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:

Όλα τα έργα είναι γραμμένα με ευαισθησία, όλα έχουν κάτι να πουν, αλλά δυστυχώς υπάρχουν μειονεκτήματα: φλυαρία, αφύσικοι διάλογοι, αδόκιμες εκφράσεις, ασυνταξίες, απουσία μυθοπλασίας. Ξεχωρίσαμε ωστόσο ένα κείμενο, που παρά τις κάποιες αδυναμίες του, μας εντυπωσίασε. Είναι το μυθιστόρημα «Τριάντα τρία τραγούδια» ψευδώνυμο Γιώργος Ντέγκας.

Πρόκειται για ένα καλογραμμένο κείμενο, όπου ο συγγραφέας περιγράφει ωμά και ρεαλιστικά, σε πρώτο πρόσωπο τη σκοτεινή πλευρά της σημερινής κοινωνίας, με ένα πειστικό όσο και τολμηρό τρόπο γραφής. Ο πρωταγωνιστής, ένας περιθωριακός νέος, συμμετέχει σε άγριες συμπλοκές, αλλά κάπου διαφαίνεται ο καλός εαυτός του και τελικά βρίσκει το δρόμο του. Βέβαια, η ιστορία είναι συνηθισμένη και η κατάληξη προβλέψιμη. Η γλώσσα, αν και φτωχή σε λογοτεχνική εκφορά, αποδίδει πειστικά τους εκφραστικούς κώδικες των σύγχρονων εφήβων. Ζωντανοί και αληθοφανείς οι ήρωες του μυθιστορήματος, ευρηματική η ονομασία των κεφαλαίων με τίτλους τραγουδιών, που αντανακλούν την ψυχολογική κατάσταση του ήρωα. Συγκινητική η λιτή περιγραφή του θανάτου της μάνας. Όταν ανοίξαμε το φάκελο, είδαμε με πολλή χαρά το όνομα του κ. Βασίλη Παπαθεοδώρου, ενός άξιου λογοτέχνη, που και άλλες φορές έχει διακριθεί για τα έργα του.

Η Γ.Λ.Σ. απονέμει στον κ. Βασίλη Παπαθεοδώρου Εύφημη Μνεία.

Θερμά συγχαρητήρια!

Εισήγηση Ντίνας Χατζηνικολάου

Απονομή Βραβείων 53ου διαγωνισμού Γ.Λ.Σ., Σκεπτικό Βράβευσης - 12 Ιανουαρίου 2009

Το μυθιστόρημα του κ. Β. Παπαθεοδώρου διακρίνεται για την ευρηματικότητά του και για τον ρεαλιστικό και τολμηρό τρόπο με τον οποίο περιγράφει την επαναστατημένη ψυχοσύνθεση του εφήβου μέσα από τις καθημερινές καταστάσεις που αντιμετωπίζει. Παρά τις κάποιες αδυναμίες του, οι ήρωες του μυθιστορήματος έχουν αληθοφανείς χαρακτήρες και ένα ιδιόμορφο νεανικό χιούμορ που, με απόλυτη φυσικότητα, διανθίζει τους διαλόγους των παιδιών.

Η Επιτροπή Βραβείων συγχαίρει τον συγγραφέα για την επιτυχία του.

Εκδότης: Εκδόσεις Καστανιώτη ISBN: 9789600349443
Σειρά βιβλίου: Γέφυρες: Λογοτεχνία για Νέους Αριθμός Σελίδων: 253
Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο Διαστάσεις: 21×14
Γλώσσα Γραφής: ελληνικά Έτος Έκδοσης: 2009

Επανεκδοσεις

Μάιος 2009 – 2000 αντίτυπα
Σεπτέμβριος 2010 – 1000 αντίτυπα
Απρίλιος 2011 – 2000 αντίτυπα
Νοέμβριος 2012 – 1000 αντίτυπα
Μάρτιος 2014 – 1000 αντίτυπα