"Κοινωνικοποίηση είναι η εσωτερίκευση των κοινωνικών κανόνων και αξιών, η αφομοίωση δηλαδή από το άτομο, των προτύπων συμπεριφοράς που κάθε κοινωνία ή κοινωνική ομάδα θεωρεί αποδεκτά."  Ένας από τους κύριους μηχανισμούς της είναι η μίμηση, η ασυνείδητη πολλές φορές μίμηση των προτύπων που θέτει μια κοινωνία, ήδη από τη βρεφική ηλικία.

Θα μπορούσαμε λοιπόν, πολύ απλά να πούμε, ότι η κοινωνικοποίηση δεν είναι τίποτα άλλο από το καθρέφτισμα του εαυτού μας στους άλλους και η αποδοχή - ή μη - που λαμβάνουμε μέσω αυτού του καθρεφτίσματος.

Το νέο βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου μας μιλά ακριβώς για αυτό το καθρέφτισμα.

Ήδη από το εξώφυλλο του βιβλίου ο συγγραφέας δια του εικονογράφου Πέτρου Χριστούλια, μας προετοιμάζει για αυτό: ένα παιδί κοιτάζεται στον καθρέφτη και αντί για το δικό του είδωλο αντικρίζει κάτι ξένο...ένα λαγό. Γίνεται λοιπόν από την αρχή σαφές και χωρίς τίποτα να έχει ειπωθεί με λόγια, ότι κάποιες φορές η κατανόηση του εαυτού μας, και η συνειδητοποίηση του πόσο έχουμε απο-ξενωθεί από αυτόν, καθίσταται επιτυχής μόνο μέσα από την παρατήρηση της συμπεριφοράς του διπλανού μας. Γιατί ο άνθρωπος δεν ορίζεται μόνο σε σχέση με αυτό που είναι. Πολύ πριν κατανοήσει ποιος είναι, ή τι θέλει, έχει σαφέστερη εικόνα του ποιος δεν θέλει να είναι ή τι δεν θέλει να κάνει. Ο αποφατικός ορισμός του εαυτού, είναι σαφώς πιο εύκολος, πιο άμεσος και περισσότερο κατανοητός, ειδικά σε νεαρές ηλικίες.

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι αυτό που θα αποκαλούσαμε κακομαθημένο παιδί. Δεν διαθέτει ενσυναίσθηση, γίνεται συχνά ο νταής της τάξης, αδιαφορεί για τις συνέπειες των πράξεων του στους άλλους, τόσο σε υλικό όσο και συναισθηματικό επίπεδο και απολαμβάνει το ρόλο του "τα θέλω όλα και τα θέλω τώρα".

Όλα αυτά όμως μέχρι να έρθει αντιμέτωπος με κάποιον που του μοιάζει. Ένας νταής και αυθάδης λαγός θα μπει ξαφνικά στη ζωή του και ο ίδιος θα πάρει τον ρόλο του παρατηρητή. Θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να μαζεύει το χαμό που δημιουργεί από όπου περνάει το alter ego του, αλλά και να απολογείται εκ μέρους του στους άλλους. Εύκολα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η παρατήρηση της συμπεριφοράς του, του επιτρέπει να μπει στα παπούτσια των γονιών του, που δεν κάνουν την εμφάνισή τους παρά στο τέλος της ιστορίας. Επιπλέον θα δει πως είναι να πληγώνεις τους άλλους, να τους ταπεινώνεις και θα βιώσει την μοναξιά και την νροπή που επιφέρει η κοινωνική του αγένεια. Θα καταφέρει να καθρεφτίσει στο λαγό την μέχρι τότε συμπεριφορά του, να την κατανοήσει και να πει, φτάνει! Δεν θέλω να είμαι σαν και αυτόν. Δεν θέλω να είμαι έτσι!

Η ιστορία του Βασίλη Παπαθεοδώρου, μέσα από τον καίριο σχολιασμό της εικονογράφησης του Πέτρου Χριστούλια, είναι μια ιστορία απλή, που όμως επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις. Είτε ως μια ιστορία που  θίγει το φαινόμενο του εκφοβισμού, είτε ως μια ιστορία  που επιχειρεί να καταδείξει τη σημασία που έχουν τα σαφή όρια στο μεγάλωμα των παιδιών, είτε τέλος σαν μια ιστορία αυτο-βελτίωσης, οδηγεί τον νεαρό αναγνώστη στον αναστοχασμό και στον επαναπροσδιορισμό της θέσης που επιλέγει να έχει μέσα στο μικρόκοσμο στον οποίο ανήκει, θέτοντάς τον προ των συνεπειών των επιλογών του, και ταυτόχρονα δίνει την κατάλληλη "πάσα" σε γονείς και εκπαιδευτικούς να μιλήσουν για τη σημασία της ενσυναίσθησης, ως κύριας κοινωνικής δεξιότητας.

Αγγελική Ευσταθίου

Ένας λαγούδος εισβάλλει στο σπίτι ενός αγοριού. «Θα γίνουμε πολύ καλοί φίλοι», λέει στο αγόρι, ωστόσο από τα πρώτα βήματα… αφήνει τα ίχνη του. Λάσπες παντού, ακαταστασία συνεχής, φασαρία, φωνές, απαιτήσεις, εγωκεντρικότητα, κακοτροπιά.

Αυτό συνεχίζεται για μέρες. Μάλιστα πηγαίνει και στο σχολείο μαζί με το αγόρι, όπου γίνεται ακόμη πιο ενοχλητικός για τους μαθητές της τάξης. Τραβάει μαλλιά, διώχνει τα άλλα παιδιά από τα παιχνίδια, σκίζει τετράδια, αρπάζει μαρκαδόρους. Και τα ίδια συνεχίζει όπου βρεθεί και σταθεί. Ώσπου το αγόρι έρχεται στο ως εδώ.

«Λοιπόν, ξέρεις κάτι: Μην παίρνεις αυτά τα μούτρα», μου λέει. «Κι εσύ έτσι κάνεις. Γι’ αυτό και είσαι τόσο καλός μου φίλος. Δεν είσαι;»
Όχι, δεν είμαι. Δεν μοιάζω με αυτόν. Δεν κάνω έτσι. Δε θέλω να κάνω έτσι.

Και ο λαγούδος, παίρνει τη βαλίτσα του και φεύγει από το σπίτι του αγοριού.

Μια ευρηματική εικονογραφημένη ιστορία από τον Βασίλη Παπαθεοδώρου για την σκανταλιά που ζει μέσα μας κι έξω μας, για τον άτακτο δαίμονα που κατοικεί στο νου μας και μας κάνει τσαπατσούληδες, εριστικούς, εγωκεντρικούς, προκλητικούς, ασυνάρτητους, ακανόνιστους. Με πολύ χιούμορ, ο συγγραφέας δημιουργεί μια πολύ έξυπνη ιστορία όπου με τη σύμπραξη του εικονογράφου Πέτρου Χριστούλια έχουμε μια διφορούμενη κατάσταση που δημιουργεί ερωτήματα. Το αγόρι και ο λαγούδος πόσο ίδιοι είναι από τη στιγμή που ο λαγούδος κάνει συνεχώς σκανταλιές ενώ το αγόρι τρέχει ξοπίσω του εκνευρισμένο; Μήπως το αγόρι και ο λαγούδος είναι… το ίδιο πρόσωπο;

Η αλήθεια είναι ότι η παρούσα ιστορία σου δίνει τη δυνατότητα να την ερμηνεύσεις ποικιλοτρόπως, αναλόγως του ποιος είναι ο αναγνώστης. Στον δικό μας νου, ο λαγούδος είναι ο εσωτερικός, ο βαθύς εαυτός μας, εκείνος που αν τον αποσυναρμολογήσεις θα βρεις έναν προκλητικό λαγούδο να κυριαρχεί των άλλων κομματιών μας. Ή πιο απλά, ο λαγούδος είναι εκείνη η πλευρά μας που μας ωθεί να γίνουμε εριστικοί, σκανταλιάρηδες, να προκαλέσουμε, να τσιγκλήσουμε, να αντιπαρατεθούμε με τους άλλους γιατί έτσι, γιατί μας αρέσει να τραβάμε την προσοχή και να ασχολούνται με κάποιον τρόπο μαζί μας.

Όσο είσαι εσύ σαν τον λαγούδο, όσο εσύ αφήνεις ένα δωμάτιο άνω κάτω, παίρνεις μαρκαδόρους και τραβάς κοτσίδες, τόσο ο λαγούδος σου, με μια βαλίτσα στο χέρι, κάνει παρέλαση μέσα στο σπίτι σου, που δεν είναι άλλος από τον εαυτό σου. Όταν εσύ αποφασίσεις ότι αυτή η θέση που έχεις τοποθετήσει τον εαυτό σου σε κούρασε, είναι αδιέξοδη, ψυχοφθόρα και εν τέλει μη ωφέλιμη σε κάθε επίπεδο για σένα, τότε ο λαγούδος παίρνει τη βαλίτσα του και πηγαίνει να επισκεφθεί κάποιο άλλο παιδί. Γιατί ο λαγούδος είναι ιός, ένα ενδοπαράσιτο που αναζητά έναν ξενιστή, έναν φιλόξενο οργανισμό για να να αναπτυχθεί και να επιβιώσει. Το αγόρι-ξενιστής από την άλλη είναι ένα πειραχτήρι, ένα ζιζάνιο, ένα παιδί που βαριέται να μαζέψει το μπάχαλο στο δωμάτιό του, του αρέσει να τραβάει κοτσίδες και να γίνεται διαολάκι, το οποίο όμως για μια στιγμή, τη στιγμή της ιστορίας του βιβλίου δηλαδή, βγαίνει από τον εαυτό του, στέκεται ως εξωτερικός παρατηρητής και κοιτάζει με σοκ και δέος τι αφήνει πίσω του και πώς φαίνεται στους άλλους ένας τέτοιος οδοστρωτήρας.

Ο συγγραφέας φωτογραφίζει, υπαινίσσεται και αποτυπώνει σημειολογικά και οπτικά (μαζί με τον εικονογράφο) πλήθος διαστάσεων αυτής της εσωτερικής αναστάτωσης που οι ίδιοι τροφοδοτούμε, αναπαράγουμε και συντηρούμε, αυτού του εαυτού που επιλέγουμε είτε γιατί δεν έχουμε μάθει να είμαστε κάτι άλλο, είτε γιατί είδαμε πρόσκαιρα οφέλη (η ψυχή της παρέας) στον άλλο εαυτό που ενδυθήκαμε.

«Πρόσκληση του προβλήματος-συντήρησή του-προβληματισμός-αναθεώρηση-συνειδητοποίηση-έξοδος» είναι ένα σχήμα που υπηρετείται θαυμάσια στην παρούσα ιστορία, η οποία όπως θα αντιληφθείτε και οι ίδιοι με την ανάγνωσή της λειτουργεί σε πολλά επίπεδα και ανοίγει αρκετούς δρόμους για συζήτηση και διερεύνηση.

Αρωγός στη σπουδαία δουλειά του συγγραφέα είναι ο εικονογράφος Πέτρος Χριστούλιας. Το κόμικ στυλ των εικόνων του, με τα πολύ εκφραστικά πρόσωπα και τη δύναμη στα χρώματα και τις αντιθέσεις είναι το ένα σκέλος. Το άλλο, εκείνο που συνδιαλέγεται με την ιστορία άμεσα, που παίζει με τον λαγούδο και το αγόρι, κρύβοντας και εμφανίζοντας τον έναν ή και τους δυο μαζί είναι εκείνο το γοητευτικό κομμάτι των picture books που υπεισέρχεται ως οπτική αφήγηση σε εκείνα που εσκεμμένα παραλείπει το κείμενο.

Σκανταλιά, όρια και αυτο-οριοθέτηση, αταξία και τάξη.

Ένα δυνατό βιβλίο.

Απόστολος Πάππος

Μια μέρα ο λαγούδος  της γειτονιάς μπαίνει απρόσκλητος στο σπίτι του ήρωά μας, γιατί πιστεύει πως μοιάζουν πολύ οι δυο τους και μπορούν να γίνουν πολύ καλοί φίλοι. Αφήνει λάσπες στον διάδρομο με τις λαγουδένιες πατούσες του και ανοίγει τη βαλίτσα του και πετάει από μέσα μπλούζες, παντελόνια και παπούτσια. Τη νύχτα δεν μπορεί να κοιμηθεί γιατί θέλει παγωτό ενώ το άλλο πρωί πάει στην κουζίνα, λερώνει πιάτα, ποτήρια και πετάει ψίχουλα παντού. Στο σχολείο παίρνει τους μαρκαδόρους από τους άλλους, σκίζει φύλλα από τετράδια παιδιών, τραβάει την κοτσίδα της μπροστινής, λέει ψέματα στη δασκάλα. Τότε ο ήρωας συνειδητοποιεί ότι δεν θέλει καθόλου να μοιάζει μ΄ αυτόν και αναλαμβάνει δράση…

Ένα βιβλίο που δείχνει στα παιδιά, μέσα από καθημερινά ευτράπελα,  πως πρέπει να υπάρχουν όρια στις πράξεις μας. Οφείλουμε να σεβόμαστε τους γύρω μας, αν θέλουμε να μας σέβονται κι αυτοί. Όσο δυσάρεστη κι αν είναι η παρουσία του λαγού, ο πρωταγωνιστής βγαίνει τελικά κερδισμένος, γιατί χάρη σε κείνον συνειδητοποιεί όλα όσα δεν έπρεπε να κάνει τόσο καιρό και φυσικά αλλάζει στάση. Ο Πέτρος Χριστούλιας για ακόμη μια φορά ακολουθεί με επιτυχία το χιουμοριστικό κείμενο του συγγραφέα και δημιουργεί υπέροχες εικόνες.

Βασίλης Κουτσιαρής

Διαβάζοντας το παιδικό βιβλίο «Λοιπόν, ξέρεις κάτι; Φτάνει!», του Βασίλη Παπαθεοδώρου, γέλασα, με έπιασε και ρίγος, έτριξα και λιγουλάκι τα δόντια μου! Γιατί; Μαμά μεγάλων παιδιών εδώ, οπότε… κάτι παλιά δικά μου, καταλαβαίνετε.

Νομίζω πως κάθε γονιός -εκτός βέβαια από εκείνους, τους ανυποψίαστους, που έχουν ακόμα βρέφος λέω- θα αναγνωρίσει πολλές από τις αταξίες του λαγού και όλα, μα όλα, επακριβώς τα λεγόμενά του!

Με έναν εξαιρετικά αστείο, διασκεδαστικό και κυρίως σωστό τρόπο, ο Βασίλης Παπαθεοδώρου καταφέρνει να παρουσιάσει στους μικρούς αναγνώστες τον βασικό κανόνα καλής συμπεριφοράς, που λέει πως δεν κάνουμε αυτά που δεν θέλουμε να μας κάνουν.

Ο Λαγούδος της ιστορίας μας δεν συμπεριφέρεται καθόλου σωστά. Ο συγγραφέας με τρόπο ευρηματικό κερδίζει τον αναγνώστη με τις αστείες καταστάσεις που συμβαίνουν με το που εμφανίζεται ο λαγός στην ζωή του και επιτυγχάνει αυτό που τόνοι νουθεσιών δεν θα κατάφερναν. Να υποψιαστεί, να καταλάβει, και να αφομοιώσει ο αναγνώστης το πόσο ενοχλητικό είναι για τους γύρω του αλλά και πόσο επιζήμιο για τον ίδιο του τον εαυτό, το να ζει χωρίς κάποια όρια και τάξη, κάνοντας χωρίς δεύτερη σκέψη ότι του έρχεται την κάθε στιγμή.

Είναι μια ιστορία σπαρταριστική, ξεκαρδιστική, νουθετηστική και απίστευτα αντιπροσωπευτική! Μια ιστορία που της έχει δώσει όψη ο Πέτρος Χριστούλιας με την εύθυμη, χιουμοριστική και πάρα μα πάρα πολύ επιτυχημένη εικονογράφησή του, δημιουργώντας έτσι ένα βιβλίο καλοδουλεμένο που θα το διαβάζεις κάθε φορά που θέλεις να γελάσεις!

Ναι, το «Λοιπόν, ξέρεις κάτι; Φτάνει!» είναι τέλειο! Ναι, είναι φανταστικό! Ναι, το απόλαυσα απίστευτα! Ναι, γέλασα δυνατά!

Ναι, διαβάστε το! Διαβάστε το πριν το διαβάσετε στα παιδιά σας! Έτσι θα μπορείτε να τους το διαβάζετε χωρίς να χάνεται η φωνή σας από τα γέλια!

Ολυμπία Κατσένη

Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά θα απολαύσουν το χιούμορ και την καυστικότητα του καταξιωμένου συγγραφέα Βασίλη Παπαθεοδώρου. Με την κομίστικης αισθητικής εικονογράφηση του Πέτρου Χριστούλια το «Λοιπόν, ξέρεις κάτι; Φτάνει!» (εκδ. Καστανιώτη) περιέχοντας φυσικούς διαλόγους, θίγει χωρίς ίχνος διδακτισμού, ακανθώδη ζητήματα της παιδικής καθημερινότητας όπως ο εγωκεντρισμός του μοναχοπαιδιού, η συνύπαρξη, η ευθύνη, το μοίρασμα.

Μαρία Τοπάλη

Ο Λαγούδος έρχεται και κατοικοεδρεύει στο σπίτι και στη ζωή του μικρού αφηγητή της ιστορίας και του κάνει τη ζωή άνω κάτω… όχι παραπάνω απ’ ό,τι ήδη είναι. Πετάει τα ρούχα του από δω κι από κει, λερώνει, βρωμίζει, καταστρέφει, στο σχολείο κάνει αταξίες, φέρεται εγωιστικά, φωνάζει και γενικά δείχνει όλο το μέγεθος της αγένειάς του, τονίζοντας έτσι τη συμπεριφορά του ίδιου του παιδιού που τον φιλοξενεί χωρίς να θέλει, κάνοντάς τον να αναθεωρήσει κάποια πράγματα. Ο Βασίλης Παπαθεοδώρου γράφει μια πρωτότυπη κι ενδιαφέρουσα ιστορία γύρω από τη συμπεριφορά που οφείλουν να έχουν τα παιδιά και τονίζει με χιούμορ κι ευφάνταστες εξελίξεις πως πρέπει να υπάρχουν όρια και τάξη στις συναναστροφές μας με τους άλλους. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας βλέπει τη ζωή του να καθρεφτίζεται στη συμπεριφορά του Λαγούδου κι αρχίζει να αναθεωρεί πολλά πράγματα, ακριβώς όπως θα κάνουν και οι αναγνώστες του παραμυθιού. Η εικονογράφηση του Πέτρου Χριστούλια αναβιώνει τα βομβαρδισμένα τοπία που αφήνει πίσω του ο Λαγούδος, την αντικοινωνική του συμπεριφορά και τις αλλαγές στη ζωή του μικρού αφηγητή. Πλούσια χρώματα, ωραίες οπτικές γωνίες, μικρές και μεγάλες εικόνες αποτυπώνουν με ρεαλισμό το περιβάλλον του σπιτιού και του σχολείου, με αποτέλεσμα η ιστορία να αποτυπώνεται αδρά και εγώ να παθαίνω εγκεφαλικό παρατηρώντας τις ζημιές και τις καταστροφές του απρόσμενου επισκέπτη! Το νέο παραμύθι του Βασίλη Παπαθεοδώρου καταγράφει με τον καλύτερο τρόπο και με ευσύνοπτες προτάσεις τους τρόπους καλής συμπεριφοράς και ευταξίας που οφείλουν τα παιδιά να υιοθετήσουν στην καθημερινότητά τους.

Πάνος Τουρλής

Ο Λαγούδος ήρθε για να μείνει! Αφού ταιριάζει τόσο πολύ με το αγόρι της ιστορίας αποφάσισε πως θα κάνουν μοναδική παρέα! Ο καλύτερος τρόπος για ενισχύσουν την φιλία τους είναι να μείνουν μαζί στο ίδιο σπίτι! Και μια και έχουν τις ίδιες συνήθειες δεν θα υπάρχει πρόβλημα στην συγκατοίκηση... ή μήπως αυτό ακριβώς είναι πρόβλημα;

Αλήθεια, έχουμε σκεφτεί πόσο οι δικές μας συνήθειες μπορεί να είναι ενοχλητικές για τους γύρω μας, και ειδικά στους ανθρώπους με τους οποίους ζούμε στο ίδιο σπίτι; Το μικρό αγόρι της ιστορίας το μαθαίνει από πρώτο χέρι, όταν ο φίλος του, ο κολλητός του έρχεται και μένει μαζί του. Και ίσως να είναι ωραίο ο φίλος μας να θέλει πρωί πρωί να παίξουμε, ή ευχαριστιέται μια βόλτα με το ποδήλατο, ή να προτιμάει το παγωτό κρέμα από τη σοκολάτα, αλλά τι γίνεται αν είναι το ίδιο τσαπατσούλης με εμάς; Αν και εκείνος βαριέται να μαζέψει τα παιχνίδια; Αν και εκείνος προτιμά να πετά τα ρούχα του ολόγυρα στο δωμάτιο από το να τα βάζει στην ντουλάπα;

Να σας πω την αλήθεια σαν μαμά χάρηκα που το παιδί της ιστορίας ζει για λίγο αυτό που ζω εγώ καθημερινά: ρούχα πεταμένα, παιχνίδια παντού, να αλλάζει κάποιος όρεξη για φαγητό σε κλάσματα δευτερολέπτου! χαχαχαχαχαχα...
Το μικρό αγόρι  βέβαια καθόλου δεν χάρηκε, μέχρι που δεν άντεξε και  είπε ΦΤΑΝΕΙ. Τελικά σε κάποιες περιπτώσεις αντιλαμβάνεται πως τα όρια είναι σημαντικά και μας κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη!! Το πιο γλυκό σημείο της ιστορίας; Η αγκαλιά του μπαμπά και της μαμάς.

Διασκεδαστικό και έξυπνο βιβλίο, μέσα από το οποίο ο Βασίλης Παπαθεοδώρου μας μιλάει για τα όρια και την τάξη, που κάποιες φορές είναι καλό να υπάρχουν! Η εικονογράφηση του Πέτρου Χριστούλια, με όμορφα χρώματα, δίνει μια έξτρα χιουμοριστική νότα στο κείμενο εμπλέκοντας στους κεντρικούς χαρακτήρες και ζωάκια.

Το βιβλίο ταιριάζει σε παιδιά από 4χρ και μπορείτε να δείτε περισσότερα για αυτό στο site των εκδόσεων Καστανιώτη.

Βανέσα Νερούτσου